Παρότι η Ελλάδα συνδέεται άρρηκτα με την Ορθόδοξη πίστη, 12 ιερωμενοι με ελληνικές ρίζες έφτασαν μέχρι το ύψιστο αξίωμα του Ποντίφικα, αφήνοντας το δικό τους στίγμα.
Αυτός ο αριθμός κατατάσσει τους Έλληνες στην τέταρτη θέση μεταξύ των εθνικοτήτων που ανέδειξαν Πάπες, μετά τους Ιταλούς, τους Ρωμαίους και τους Γάλλους.
Περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες Πάπες ήταν γηγενείς της Magna Graecia (Μεγάλη Ελλάδα), μιας ευρείας περιοχής που κατοικείται από Έλληνες οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί εκεί από τον 8ο αιώνα π.Χ.
Ακολουθούν βασικά σημεία του βίου και των επιτευγμάτων τους, με στοιχεία που αντλήθηκαν από σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα greekreporter
Πάπας Άγιος Τελεσφόρος
Ο Πάπας Άγιος Τελεσφόρος ήταν ο πρώτος Έλληνας Πάπας και υπηρέτησε από το 126 έως το 137. Αν και ορισμένοι θεολόγοι υποστηρίζουν ότι ήταν Ιταλός, γεννήθηκε στη μικρή πόλη Terra Nova, η οποία βρίσκεται κοντά στην ελληνόφωνη περιοχή της Καλαβρίας, της Magna Graecia,
Το όνομά του είναι ελληνικό και σημαίνει κάποιος που πετυχαίνει έναν στόχο. Τα πρώτα βιβλία τον αναφέρουν ως ερημίτη που προτιμούσε να ζει στη φύση αντί για τη φασαρία της Ρώμης. Πίστευε ότι ο χρόνος του στην απομόνωση θα τον βοηθούσε να βοηθήσει τους άλλους.
Στη Ρώμη αναγκάστηκε να πολεμήσει τους αιρετικούς που δεν πίστευαν ότι ο Ιησούς ήταν ο Υιός του Θεού, ούτε την ιστορία της Παρθένου Μαρίας. Επίσης, εόρταζε το Πάσχα την Κυριακή και όχι την ημέρα που αντιστοιχούσε στο εβραϊκό ημερολόγιο.
Στον Τελεσφόρο αποδίδεται η καθιέρωση της Θείας Λειτουργίας τα μεσάνυχτα των Χριστουγέννων .
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Αγίου Ειρηναίου, ο Τελεσφόρος υπέστη μαρτυρικό θάνατο.
Πάπας Άγιος Υγίνος
Τον Πάπα Τελεσφόρο διαδέχθηκε ένας άλλος Έλληνας Πάπας, ο Πάπας Άγιος Υγίνος (137-142). Γεννήθηκε στην Αθήνα, πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στην Αχαΐα της Πελοποννήσου και στη συνέχεια μετακόμισε στη Ρώμη.
Ήταν ο πρώτος Πάπας που ρύθμισε τον εορτασμό του Πάσχα την Κυριακή σε όλες τις εκκλησίες της αυτοκρατορίας. Αντιμετώπισε και αυτός, τους αιρετικούς που δεν πίστευαν ότι ο Ιησούς Χριστός ήταν ο γιος του θεού και η Παναγία η μητέρα του.
Όταν ο Πάπας πέθανε, θάφτηκε δίπλα στον τάφο του Αγίου Πέτρου στον λόφο του Βατικανού.
Πάπας Άγιος Ελευθέριος
Ο 13ος Πάπας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ήταν ο Ελευθέριος (174-189). Η παποσύνη του διήρκεσε 15 χρόνια, μία από τις μεγαλύτερες της εποχής του.
Γεννήθηκε στη Νικόπολη της Ηπείρου και αργότερα μετακόμισε στη Ρώμη, όπου ξεκίνησε ως διάκονος υπό τον Πάπα Ανίκετο.
Η εποχή του Ελευθέριου ήταν φορτισμένη από τη δράση αιρετικών κινημάτων, όπως ο Γνωστικισμός και ο Μοντανισμός, που προσπαθούσαν να προσηλυτίσουν πιστούς.
Ο Ελευθέριος προέβαλε σταθερή αντίσταση.
Ιδιαίτερα σημαντικό υπήρξε το διάταγμα του που αφορά την κατάργηση των διατροφικών απαγορεύσεων όπως αναφέρει ο Ευσέβιος Καισαρείας,ο Πάπας Ελευθέριος δίδασκε πως «ουδεμία βρώσις αποβάλλεται από τους χριστιανούς, αρκεί να λαμβάνεται με ευχαριστία».
Ορισμένοι πιστεύουν ότι πέθανε ως μάρτυρας, άλλοι πιστεύουν ότι πέθανε από φυσικά αίτια, αλλά με προβλήματα που προέρχονταν από τα δεινά που υπέστη στα χέρια των αντιπάλων του.
Τιμάται ως Άγιος από τους Ορθοδόξους και τους Καθολικούς στις 26 Μαΐου.
Αρχικά ετάφη κοντά στον τάφο του Αποστόλου Πέτρου, τα λείψανά του μεταφέρθηκαν το 16ο αιώνα στο Ναό της Αγίας Σουζάνας στη Ρώμη,όπου Βρίσκονται μέχρι και σήμερα.
Πάπας Άγιος Ανθηρός
Ο 4ος Έλληνας Πάπας και ο 19ος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ήταν ο Πάπας Άντερος (Ανθηρός), επίσης γεννημένος στην ελληνική περιοχή της Καλαβρίας της Ιταλίας.
Υπηρέτησε για μόλις 43 ημέρες, από τις 21 Νοεμβρίου 235 έως τις 3 Ιανουαρίου 236. Κατά πάσα πιθανότητα πέθανε κατά τη διάρκεια της δίωξης των χριστιανών που διέταξε ο αυτοκράτορας Μαξιμίνος ο Θράκας.Ενταφιάστηκε στην παπική κρύπτη της κατακόμβης του Καλλίξτου στη Ρώμη.
Σύμφωνα με το δυτικό εορτολόγιο ο Άγιος Ανθηρός εορτάζεται στις 3 Ιανουαρίου.
Πάπας Άγιος Στέφανος Α΄
Ο Πάπας Στέφανος Α’ γεννήθηκε από Έλληνες γονείς που μετακόμισαν στη Ρώμη πριν από τη γέννησή του. Ο Πάπας Λούκιος Α΄ παρατήρησε την αφοσίωσή του, τον έκανε επίσκοπο και τον επέλεξε ως διάδοχό του. Υπηρέτησε από το 254 έως το 257.
Ο Έλληνας Πάπας πίστευε ότι όλοι οι άνθρωποι χρειάζονταν και άξιζαν τη βοήθεια της Εκκλησίας. Χρησιμοποίησε τα χρήματα της Εκκλησίας για να βοηθήσει τους ανθρώπους που ζούσαν στη Συρία και σε άλλες περιοχές, στέλνοντας γενναιόδωρες δωρεές για την ανοικοδόμηση των εκκλησιών τους.
Αν και δεν γιορτάζεται ως μάρτυρας από την Καθολική Εκκλησία, ο θρύλος λέει ότι καθώς τελούσε λειτουργία στις 2 Αυγούστου 257, άνδρες του αυτοκράτορα Βαλεριανού -ο οποίος είχε επαναλάβει τον διωγμό των χριστιανών- μπήκαν στην εκκλησία και τον αποκεφάλισαν.
Τόσο η Ρωμαιοκαθολική όσο και η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία τον αγιοποίησαν.
Πάπας Σίξτος Β’
Ο Έλληνας Πάπας Άγιος Σίξτος Β’ γεννήθηκε στην Ελλάδα, πιθανότατα στην Αθήνα, και υπηρέτησε για λίγο λιγότερο από ένα χρόνο (31 Αυγούστου 257 – 6 Αυγούστου 258),, Μαρτύρησε έγινε για τη θέση του και τις πεποιθήσεις του. Όπως και ο προκάτοχός του, ήταν Πάπας την εποχή της βασιλείας του αυτοκράτορα Βαλέριου.
Σύμφωνα με το Liber Pontificalis (βίβλος παπών Ρώμης), ο Σίξτος μερίμνησε ιδιαίτερα για την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ των αφρικανικών και των ανατολικών Ορθόδοξων Εκκλησιών, οι οποίες είχαν διαταραχθεί με αφορμή το ζήτημα του βαπτίσματος των αιρετικών.
Κατά τους διωγμούς του Βαλεριανού, όταν απαγορεύτηκαν οι ταφικές τιμές και δημεύτηκαν τα κοιμητήρια, μετέφερε τα λείψανα των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στην κατακόμβη του Αγίου Σεβαστιανού.
Στις 6 Αυγούστου, οι Ρωμαίοι διώκτες του τον ανακάλυψαν στις κατακόμβες του Αγίου Καλλίξτου, και τον αποκεφάλισαν. Εκεί πιθανότατα βρίσκεται και ο τάφος του.
Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τον Σίξτο Β’ στις 10 Αυγούστου.
Πάπας Άγιος Ζώσιμος
Ο Πάπας Ζώσιμος ήταν ακόμη ένας Πάπας που γεννήθηκε στη Magna Graecia, στην Καλαβρία συγκεκριμένα, και υπηρέτησε από τον Μάρτιο του 417 έως τον Δεκέμβριο του 418, σε μια ταραγμένη περίοδο για την Εκκλησία.
Ήταν γνωστός για την οξύθυμη ιδιοσυγκρασία του στις διαμάχες για τη Γαλατία, την Αφρική και τη Ρώμη. Είναι επίσης γνωστός για την έκδοση διατάγματος που απαγόρευε στα μέλη του κλήρου να επισκέπτονται ταβέρνες. Συμμετείχε επίσης στη διαμάχη με τους Πελαγιανούς, μια αίρεση οι οπαδοί της οποίας πίστευαν ότι οι άνθρωποι, με τη θεία χάρη, έχουν ελεύθερη βούληση για να επιτύχουν την ανθρώπινη τελειότητα.
Σύμφωνα με το Liber Pontificalis, ο Πάπας Ζώσιμος εξέδωσε το διάταγμα για να φορούν οι διάκονοι της εκκλησίας τον μανδύα.
Όταν ο Πάπας Ζώσιμος πέθανε απροσδόκητα, θάφτηκε στην ταφική Βασιλική του Αγίου Λαυρεντίου έξω από τα Τείχη.
Πάπας Άγιος Θεόδωρος Α΄
Ο Έλληνας Πάπας Θεόδωρος Α΄ ήταν επίσκοπος της Ρώμης από τις 24 Νοεμβρίου 642 έως τον θάνατό του στις 14 Μαΐου 649. Οι πρόγονοί του ήταν ελληνικής καταγωγής αλλά ζούσαν στην Ιερουσαλήμ.
Όπως και αρκετοί από τους προκατόχους του, έπρεπε να αντιμετωπίσει τους Μονοθελητές, μια αίρεση που οποίοι πίστευε ότι ο Ιησούς Χριστός είχε μόνο μία θέληση. Επίσης, δεν αναγνώριζε τον σύγχρονό του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Παύλο επειδή ο Παύλος είχε εκλεγεί με αντικανονική διαδικασία.
Ο Έλληνας Πάπας ήταν αγαπητός στην εκκλησία και μνημονεύεται μέχρι σήμερα για την καλοσύνη και τη γενναιοδωρία του προς τους φτωχούς της Ρώμης. Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία του έχει αφιερώσει την 18η Μαΐου ως ημέρα γιορτής του.
Πέθανε ξαφνικά και κηδεύτηκε στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη.
Πάπας Κόνων
Ο Πάπας Κόνων ήταν ο 83ος Πάπας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Γεννήθηκε στη Θράκη, και υπηρέτησε από τις 21 Οκτωβρίου 686 έως τις 21 Σεπτεμβρίου 687.
Μετακόμισε στη Ρώμη όπου έγινε ιερέας και στη συνέχεια ιεραπόστολος επίσκοπος.
Όταν ο Πάπας Ιωάννης Ε΄ πέθανε τον Αύγουστο του 686, εμφανίστηκαν δύο ξεχωριστές φατρίες που υποστήριζαν διαφορετικούς δυνητικούς ηγέτες της Καθολικής Εκκλησίας. Η μία πλευρά στηριζόταν από τον στρατό και ζητούσε τον διορισμό ενός ιερέα με το όνομα Θεόδωρος.Η άλλη παράταξη αποτελούνταν κυρίως από τον κλήρο που υποστήριζε την υποψηφιότητα ενός αρχιερέα με το όνομα Πέτρος. Τελικά οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε έναν συμβιβασμό, δηλαδή τον Κόνωνα.
Ο Πάπας Κόνων υποστήριξε τον Ιουστινιανό Β΄ στη μείωση των φόρων για τους απλούς πολίτες. Όταν πέθανε, τάφηκε στην πατριαρχική βασιλική του Αγίου Πέτρου.
Πάπας Ιωάννης ΣΤ’
Ο Πάπας Ιωάννης ΣΤ’ (Ιωάννησ ΣΤ’) ήταν Έλληνας που γεννήθηκε στην Έφεσο.Ήταν ο μοναδικός Πάπας στην ιστορία που καταγόταν από τη Μικρά Ασία. Διαδέχθηκε τον Πάπα Σέργιο Α’ . Η παποσύνη του άρχισε στις 30 Οκτωβρίου 801 και έληξε στις 11 Ιανουαρίου 805.Η θητεία του σημαδεύτηκε από σημαντικές πολιτικές και στρατιωτικές αλλαγές στην Ιταλία στις οποίες συμμετείχε.
Όταν ο Βυζαντινός διοικητής Θεοφύλακτος εισέβαλε στην ιταλική ενδοχώρα από τη Σικελία, ο Πάπας Ιωάννης ΣΤ΄ παρενέβη αμέσως, απαγορεύοντάς του να ασκήσει βία εναντίον των Ρωμαίων.
Ομοίως, όταν ο Λομβαρδός δούκας Gisulf του Benevento πέρασε στη ρωμαϊκή επικράτεια και πήρε αιχμαλώτους, ο Έλληνας Πάπας παρενέβη και τον έπεισε να αποσύρει τις δυνάμεις του και να επιστρέψει στην πατρίδα του. Στη συνέχεια έστειλε ιερείς στο στρατόπεδο των Λομβαρδών και προσέφερε λύτρα για την απελευθέρωση των Ρωμαίων αιχμαλώτων.
Πέθανε από φυσικά αίτια λόγω γήρατος.
Πάπας Ιωάννης Ζ΄
Ο Πάπας Ιωάννης Ζ’ ο 86ος Πάπας της Καθολικής Εκκλησίας, ήταν Έλληνας που γεννήθηκε στην Καλαβρία. Διετέλεσε επίσκοπος Ρώμης από την 1η Μαρτίου 705 έως τις 18 Οκτωβρίου 707. Ο πατέρας του εργαζόταν για τον Βυζαντινό αυτοκράτορα, γεγονός που τον καθιστά τον πρώτο Πάπα που γεννήθηκε ποτέ από Βυζαντινό αξιωματούχο.
Η παποσύνη του σημαδεύτηκε από τις καλές σχέσεις του με τους Λογγοβάρδους που κυβερνούσαν ένα μεγάλο μέρος της Ιταλίας και τις επισφαλείς σχέσεις του με τον βυζαντινό αυτοκράτορα Ιουστινιανό Β’.
Ο Έλληνας Πάπας ήταν ένας καλά μορφωμένος άνθρωπος. Μετά την εκλογή του είχε να αντιμετωπίσει αρκετούς αντιπάλους. Υπήρχαν τρεις διεκδικητές για τον έλεγχο της Ιταλίας: οι Λογγοβάρδοι, οι Βυζαντινοί και η Εκκλησία. Κατάφερε να έχει καλές σχέσεις μόνο με τους Λογγοβάρδους.
Οι σχέσεις με το Βυζάντιο και την Εκκλησία διαταράχθηκαν κατά τη Σύνοδο του Κινισέκτου, όταν ο Πάπας Ιωάννης Ζ΄ αρνήθηκε να επικυρώσει τους κανόνες, δεχόμενος σκληρή κριτική από το Βυζάντιο.
Πέθανε και τάφηκε στο παρεκκλήσι της Παναγίας που είχε ενσωματωθεί στον Άγιο Πέτρο.
Πάπας Άγιος Ζαχαρίας
Ο Πάπας Άγιος Ζαχαρίας ήταν ο τελευταίος Έλληνας Πάπας και βασίλεψε από τον Δεκέμβριο του 741 έως τον Μάρτιο του 752. Γεννήθηκε από οικογένεια ελληνικής καταγωγής στην πόλη Santa Severina της Καλαβρίας.
Ήταν Πάπας σε μια δύσκολη εποχή, όταν η Ιταλία δέχθηκε εισβολή βαρβάρων, ενώ προσπαθούσε να διατηρήσει καλές σχέσεις με τα βασίλεια των Φράγκων και των Λομβαρδών και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Τελικά πέτυχε να δημιουργήσει καλές διπλωματικές σχέσεις με όλα τα μέρη. Ο ιστορικός της Εκκλησίας Johann Peter Kirsch είπε για τον Ζαχαρία: «Σε μια ταραγμένη εποχή αποδείχθηκε άριστος, ικανός, δυναμικός και φιλανθρωπικός διάδοχος του Πέτρου».
Όταν πέθανε, θάφτηκε στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου.
