Με στόχο τον περιορισμό της αυξανόμενης συγκέντρωσης ευάλωτων πληθυσμών στο ιστορικό και εμπορικό κέντρο της Αθήνας, πολλοί εκ των οποίων βρίσκονται σε κατάσταση αστεγίας, βιώνουν πολλαπλές ψυχοκοινωνικές δυσκολίες ή εμπλέκονται με τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, η Κυβέρνηση εκπονεί ένα νέο σχέδιο αντιμετώπισης.
Το σχέδιο παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου με θέμα «Αντιμετώπιση της Αστεγίας, της Ευαλωτότητας και της Εξάρτησης στο Κέντρο των Αθηνών», όπου συμμετείχαν ο Υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος, ο Υφυπουργός Υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος, ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Τάξεως Παναγιώτης Στάθης, ο Γενικός Γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής Εμμανουήλ Λογοθέτης και ο Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης & Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ) και Εθνικός Συντονιστής για την Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων, Αθανάσιος Θεοχάρης.
Με βάση το σχέδιο αυτό, που θα χρηματοδοτείται ετησίως με 7 έως 10 εκατ. ευρώ, θα δημιουργηθούν και θα στελεχωθούν με επιστημονικό προσωπικό, μεταξύ άλλων, δομές στέγασης. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η δημιουργία Κέντρου Ημέρας – Βραχείας Νοσηλείας, δυναμικότητας 30 ατόμων, Υπηρεσίες Προαναχωρησιακών Κέντρων Κράτησης(ΠΡΟ.ΚΕ.ΚΑ.), όπου θα υπάρχουν Κινητές Ομάδες παρέμβασης του ΕΟΠΑΕ σε ΠΡΟΚΕΚΑ δυναμικότητας 100-200 ατόμων, με υπηρεσίες φροντίδας και αντιμετώπισης της εξάρτησης, SAFE HAVEN Υπνωτήριο στο Κέντρο της Αθήνας, δυναμικότητας 50-100 ατόμων, με υπηρεσίες ασφαλούς εποπτευόμενης χρήσης, ΧΩΡΟΣ ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ (ΧΕΧ), δυναμικότητας 12 θέσεων με υπηρεσίες ασφαλούς εποπτευόμενης χρήσης (κυρίως εισπνεόμενης).
«Η αστεγία δεν ήταν στις προτεραιότητες διαδοχικών ηγεσιών και κυβερνήσεων»
Ο Υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος ανέφερε: «Στο κέντρο της πολιτικής μας βρίσκεται η βιώσιμη, δυναμική, σταθερή ανάπτυξη για όλους τους πολίτες. Δεν έχει όμως νόημα να μιλάμε για αριθμούς και ρυθμούς ανάπτυξης, αν η καθημερινότητα, η ποιότητα της ζωής των πολιτών θίγεται και το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών καθημερινά αμφισβητείται από καταστάσεις που μας προσβάλουν όλους.
Ομολογουμένως η αντιμετώπιση του προβλήματος της αστεγίας, της ευαλωτότητας και των εξαρτήσεων στο κέντρο της Αθήνας και άλλων πόλεων, δεν ήταν στις προτεραιότητες διαδοχικών ηγεσιών και κυβερνήσεων, όμως τώρα έχουμε ένα σχέδιο με εξατομικευμένη προσέγγιση των ευάλωτων ανθρώπων, στο κέντρο της Αθήνας και πέριξ αυτού, που είναι άστεγοι, εξαρτημένοι, αλλοδαποί, νόμιμοι ή μη, χρονίως πάσχοντες, παραβατικοί και μη. Γι’ αυτό χρειάζονται πολλές και διαφορετικές λύσεις και προσεγγίσεις με βάση τα δημογραφικά στοιχεία και τα στοιχεία της υγείας αυτών των ανθρώπων.
Το κυβερνητικό σχέδιο δεν εξαντλείται σε μια καθημερινή μικροδιαχείριση, αλλά έχει στόχο να μειώσει μεσομακροπρόθεσμα τον πληθυσμό των ευάλωτων ατόμων και να δώσει βιώσιμες λύσεις, οδηγώντας στην απεξάρτηση των χρηστών, την αποστιγματοποίηση και στην κοινωνική τους επανένταξη. Θα χρειαστεί χρόνος, υπομονή και επιμονή, ένα κέντρο επιχειρήσεων των συναρμόδιων φορέων, το οποίο θα παρακολουθεί την υλοποίηση του σχεδίου – με συμμετοχή και της Προεδρίας της Κυβέρνησης – καταγράφοντας την εικόνα σε εβδομαδιαία βάση, σχετικά με την πρόοδο όλων των δράσεων.
Δεν είναι ένα θέμα, που λύνεται με καταστολή, δεν είναι ένα αστυνομικό πρόβλημα, είναι πρωτίστως ένα κοινωνικό ζήτημα, ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας και γι’ αυτό χρειάζεται επισταμένη και συνεργατική προσέγγιση. Θα είμαστε όμως πάρα πολύ αυστηροί με τα δίκτυα των διακινητών, των εμπόρων που εκμεταλλεύονται ανθρώπινες ψυχές, θα είμαστε ευαίσθητοι με τους ευάλωτους συμπολίτες μας, όλους όσοι νοσούν, όσοι είναι εξαρτημένοι και θα δείξουμε επιτέλους τη μέριμνα στους μόνιμους κατοίκους που υποφέρουν, τους τελευταίους πολλούς μήνες από αυτή την κατάσταση».
Το προφίλ των χρηστών
Ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίας Τάξης Παναγιώτης Στάθης τόνισε ότι ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, έχει θέσει το ζήτημα της καταπολέμησης του εμπορίου των ναρκωτικών σε απόλυτη προτεραιότητα, καθόσον ως μορφή εγκλήματος συνιστά ένα από τα σκληρότερα, απεχθέστερα και απάνθρωπα που κυριαρχούν στην ανθρωπότητα». Όπως σημείωσε, «το προφίλ των χρηστών είναι
- Χρήστες ασθενείς που χρήζουν άμεσης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Ανάμεσα τους είναι περίπου (400) άνθρωποι που χρήζουν υποστήριξης, προκειμένου να απεγκλωβιστούν από τον κύκλο της χρήσης.
- Μετανάστες – χρήστες που ΔΕ διαθέτουν χαρτιά – μια σύνθετη υπόθεση.
- Ημεδαποί σε κακή κατάσταση και ανά περιπτώσεις παραβατικοί. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει αρκετός λόγος για το συνθετικό ναρκωτικό «σίσα» (shise, Ιρανική λέξη που σημαίνει «γυαλί»). Οι χρήστες στο κέντρο της Αθήνας επιλέγουν το συγκεκριμένο λόγω του χαμηλού κόστους (παρασκευάζεται με άκρως τοξικά και επικίνδυνα υλικά: χλωρίνη, οινόπνευμα, υδροχλωρικό οξύ, υγρά μπαταρίας αυτοκινήτου)».
«Ολιστικό σχέδιο παρέμβασης με συντονισμένες δράσεις»
Ο Εθνικός Συντονιστής για την Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων και Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ) Αθανάσιος Θεοχάρης στην παρέμβασή του υποστήριξε: «Για πρώτη φορά στη χώρα μας υιοθετείται ένα ολιστικό σχέδιο παρέμβασης με συντονισμένες δράσεις, μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων Υπουργείων και φορέων για την αντιμετώπιση της εξάρτησης, παρέχοντας ποιοτικές υπηρεσίες σε ευάλωτες και πολύ επιβαρυμένες πληθυσμιακές ομάδες.
Δημιουργούμε υπηρεσίες και δομές σε σταθερή βάση, σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά πρότυπα και ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές, που σέβονται τον ευάλωτο συμπολίτη μας και καλύπτουν τις ανάγκες του για τη διαχείριση του προβλήματος της εξάρτησης. Με απόλυτο σεβασμό στον κοινωνικό ιστό, αλλά και με ευθύνη προς τους ευάλωτους ανθρώπους, προχωρούμε σε ένα δίκτυ προστασίας για όλους, με γνώμονα την κάλυψη των αναγκών και την προστασία της δημόσιας υγείας».
«Μέρος της κοινωνικής επανένταξης αλλοδαπών και η δυνατότητα οικειοθελούς επιστροφής τους, στις χώρες τους»
Ο Γενικός Γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής κ. Μ. Λογοθέτης σημείωσε πως: «Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου οφείλει και πρέπει να έχει μία οριζόντια παρουσία ως αρωγός στις προσπάθειες της Κυβέρνησης και ειδικότερα του Υπουργείου Υγείας, σε οποιοδήποτε θέμα αφορά αλλοδαπούς, υπηκόους Τρίτων Χωρών, μετανάστες ή πρόσφυγες, νόμιμους ή παράνομα διαμένοντες στη χώρα. Δίνουμε το παρόν και για τη συγκεκριμένη δράση που αφορά άστεγους, ευάλωτους, ενδεχόμενα τοξικοεξαρτημένους.
Σε αυτή τη δράση θα αναπτύξουμε συνέργειες με τα εμπλεκόμενα Υπουργεία και θα βοηθήσουμε στο πεδίο που μπορούμε, όπως για παράδειγμα στις διερμηνείες, στο ζήτημα, ενδεχομένως της φιλοξενίας. Παράλληλα, επειδή έχουν γίνει συζητήσεις και για το ζήτημα της κοινωνικής επανένταξης των ημεδαπών αστέγων ή τοξικοεξαρτημένων ατόμων, οφείλουμε να πούμε ότι σχετικά με τους αλλοδαπούς, μέρος της κοινωνικής επανένταξης μπορεί να θεωρηθεί και η δυνατότητα της οικειοθελούς επιστροφής τους, στις χώρες τους, γιατί όπως μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό, οι πολίτες αυτοί βρισκόμενοι σε μια άλλη χώρα, μακριά από το κοινωνικό και οικογενειακό τους περιβάλλον, ενδεχομένως, να επιτείνεται η ευαλωτότητά τους. Η ενδεχόμενη επιστροφή τους στη χώρα προέλευσής τους η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί διαμέσου των υφισταμένων μηχανισμών του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου θα αποτελεί μια ακόμη επιλογή στην κοινωνική επανένταξη των αστέγων τοξικοεξαρτημένων του κέντρου της Αθήνας».
Τελικός στόχος η «εργασιακή και κοινωνική επανένταξη» αστέγων και άστεγων χρηστών
Στην τοποθέτηση του ο κ. Δημήτρης Βαρτζόπουλος σημείωσε χαρακτηριστικά πως κεντρικός άξονας των ενεργειών του Υπουργείου είναι να ακολουθηθούν καλές πρακτικές, που εφαρμόζονται στα πλέον εξελιγμένα κράτη της Κεντρικής και Βορείου Ευρώπης και άλλων χωρών. Όπως ανέφερε, στόχος του Υπουργείου είναι η εξατομικευμένη προσέγγιση, η οποία και θα αποκαλύψει τους αριθμούς που καθορίζουν τους τρόπους και την κλίμακα των παρεμβάσεων. Αυτό σημαίνει ότι θα προηγηθεί λεπτομερής έλεγχος, σε προσωπικό επίπεδο, εκτίμησης κάθε ωφελούμενου για να υπάρξει εξατομικευμένη αντιμετώπιση.
Ο Υφυπουργός Υγείας ανακοίνωσε ότι «η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη δημιουργία νέων δομών ελάχιστων προϋποθέσεων εισόδου για τους άστεγους και τους άστεγους χρήστες ναρκωτικών, προκειμένου αυτοί να αντιμετωπίζονται με σεβασμό, να έχουν άμεση πρόσβαση σε ασφαλείς χώρους διαμονής, σε άμεση ιατρική νοσηλεία για σοβαρά θέματα υγείας τους και σε ασφαλή εποπτευόμενη χρήση ουσιών. Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι οι χώροι αυτοί να αποτελούν το πρώτο σημείο επαφής με το κράτος και τις υπηρεσίες Υγείας, με απώτερο στόχο την ένταξή τους σε θεραπευτικά προγράμματα και τελικά την εργασιακή και κοινωνική τους επανένταξη».
