Κάθε φορά που υπάρχει ρήγμα στην κοινωνία η Ελλάδα γίνεται στόχος επιθέσεων μέσω ρομποτικών λογαριασμών bots που προέρχονται από την περιοχή της Ρωσίας, οι οποίες αναπαράγουν ακραίες θέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δηλώνει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Μιχάλης Μπλέτσας, διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας και ερευνητής στο MIT Media Lab.
Ο ειδικός στην ψηφιακή ασφάλεια αναλύει τις εκτιμήσεις του για το τι συνέβη στην περίπτωση των Τεμπών και τονίζει ότι οποιαδήποτε ενίσχυση των τάσεων αυτών θα έχει αρνητικές συνέπειες.
«Ρωσικά bots επιτίθενται στην Ελλάδα»
Δεν βρέθηκε τώρα στο προσκήνιο. Το θέμα της παραπληροφόρησης είναι θεμελιώδες για την Ελλάδα, για τον απλούστατο λόγο ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ιδανική πλατφόρμα για τη διάδοση της παραπληροφόρησης και διότι το ελληνικό κοινό είναι από τα πρώτα στην Ευρώπη διαχρονικά στο ότι ενημερώνονται έχοντας πρωταρχική πηγή τα μέσα της κοινωνικής δικτύωσης. Εχουμε πολύ συστηματική αναπαραγωγή ακραίων θέσεων στο Διαδίκτυο με διαφόρους τρόπους είτε με bots, που είναι ρομποτικοί λογαριασμοί που ελέγχονται φυσικά από κάποιον άνθρωπο είτε με τρολς. Η κοινωνία είναι διχασμένη, οπότε έχει μια επιρρέπεια στην υιοθέτηση τέτοιου είδους συνθημάτων. Με το θέμα των Τεμπών, το οποίο δικαιολογημένα δημιουργεί έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, αυτό διογκώνεται πολύ. Βλέπουμε ότι κάθε φορά που υπάρχει ρήγμα στην κοινωνία υπάρχει και εξωτερική επίδραση, που προσπαθεί να το διευρύνει. Δεν το δημιουργεί, αλλά βλέπουμε ότι υπάρχει τάση διεύρυνσης και μεγέθυνσης των ρηγμάτων.
Για τα Τέμπη λίγο να ψάξετε, ειδικά στο TikTok, θα βρείτε πάρα πολλούς ρομποτικούς λογαριασμούς, οι οποίοι αναπαράγουν το πιο ακραίο περιεχόμενο. Δεν έχουμε αυτή τη στιγμή ποσοτική εκτίμηση του φαινομένου. Η κύρια δραστηριότητα εντοπίζεται στο TikTok, το οποίο δεν δίνει προγραμματιστική πρόσβαση στην πλατφόρμα, ώστε να κατεβάσει κάποιος τα δεδομένα και να έχει ποσοτική εκτίμηση. Είχαμε συζήτηση (την Τετάρτη) για το θέμα αυτό στο Παρατηρητήριο Ανάλυσης Υβριδικών Απειλών, διότι θα πρέπει να ποσοτικοποιηθεί και να έχουμε καλύτερα στοιχεία για την προέλευση. Δήλωσα προ ημερών ότι τα bots για τα Τέμπη είναι ρωσικά. Τι εννοώ; Οτι προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από πλατφόρμες από τη γεωγραφική περιοχή της Ρωσίας, διότι πριν ασχοληθούν με την Ελλάδα, οι αναρτήσεις τους ήταν στα ρωσικά. Δεν κάνουμε επίσημη κατηγορία κατά της ρωσικής κυβέρνησης, αλλά ξέρουμε ότι προέρχονται από εκεί, διότι οι περισσότερες πλατφόρμες αυτού του είδους και για ransomware και για άλλες παράνομες δραστηριότητες στο Διαδίκτυο βρίσκονται εκεί.
Εχουμε πάρα πολλές κυβερνοεπιθέσεις προς τις υποδομές της Ελλάδας, που χρησιμοποιούν οι πολίτες καθημερινά, αλλά έχουμε πολλά μέτρα αντιμετώπισης και οι περισσότερες περνούν τελείως απαρατήρητες, αντιμετωπίζονται εύκολα. Πέρα από αυτές υβριδικές επιθέσεις, στην Ελλάδα δεν έχουμε πάρα πολλές, δεν είμαστε στόχος. Είμαστε, όμως, στόχος δοκιμών και υπάρχει μεγάλη εκστρατεία που φαίνεται να προέρχεται από τη Ρωσία, μια μορφή οργανωμένης προπαγάνδας εδώ και πολλά χρόνια. Μπορεί να αλλάζει μορφή, αλλά είναι μια επίθεση προπαγάνδας. Να σας θυμίσω το σχέδιο Πυθία επί κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή.
Από τότε ξεκινούν τέτοιου είδους βήματα. Και βλέπουμε επίσης ανοιχτή υποστήριξη προς λαϊκίστικα κόμματα και αντιλήψεις, κυρίως προς την Ακροδεξιά.
Μια πιο επιθετική αντιμετώπιση μέσω του DSA χρειάζεται και εργαλεία, με υποστήριξη από κατάλληλες υποδομές. Αυτό δεν γίνεται ακόμη στην Ελλάδα. Τέτοιου είδους συστήματα τώρα δημιουργούνται και θα πρέπει να διατεθούν πόροι. Δυστυχώς στο Διαδίκτυο είναι πολύ δύσκολο να κάνεις απόλυτα ακριβή απόδοση ευθυνών. Δεν θα μπορέσουμε ποτέ να είμαστε 100% σίγουροι. Αλλά από τη στιγμή που έχουμε ένα επίπεδο σιγουριάς θα πρέπει να προχωρούμε σε ενέργειες και να αναδεικνύουμε τις ιστορίες αυτές, έτσι ώστε να γνωρίζει ο κόσμος τι συμβαίνει.
Οχι, τώρα πρέπει να κάνουμε καλύτερη ποσοστική ανάλυση, να δούμε πραγματικά ποια ήταν η επίδραση. Δεν πιστεύω ότι υπήρξε καθοριστική επίδραση στη δημιουργία του θέματος, αλλά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έπαιξαν πολύ αρνητικό ρόλο στη διόγκωση και τη ριζοσπαστικοποίηση των απόψεων. Το να βγαίνει σε δημοσκόπηση ότι το 80% πιστεύουν ότι η κυβέρνηση συγκαλύπτει κάτι, αλλά όταν τους ρωτήσεις τι συγκαλύπτει, λένε «δεν ξέρουμε, αλλά συγκαλύπτει κάτι» αυτό είναι επικίνδυνο. Εκεί έχουν συντελέσει οι ακραίες θέσεις που διακινούνται. Η παραπληροφόρηση δεν είναι καινούργια στην Ελλάδα, αλλά η όποια αποσταθεροποίηση τώρα θα έχει πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις από μια αποσταθεροποίηση όταν τα πράγματα ήταν ήρεμα στον πλανήτη. Για αυτό υπάρχει μια μεγαλύτερη ανησυχία και για αυτό το αναδεικνύει η κυβέρνηση. Εγώ δεν συνεννοήθηκα με κανέναν για να πω αυτές τις αγωνίες μου, αλλά καταλαβαίνω γιατί γίνεται. Διότι έχουμε ξεπεράσει κάποιο όριο και από εδώ και πέρα οποιαδήποτε ενισχυτική κατεύθυνση των τάσεων αυτών, θα είναι δύσκολο να μην έχει πολύ αρνητικές επιπτώσεις.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πολύ βλαβερά για την κοινωνία. Θα απαγόρευα τη δωρεάν χρήση τους. Από εκεί ξεκινούν όλα. Από το γεγονός ότι το διαφημιστικό μοντέλο στο οποίο βασίζονται είναι σχεδιασμένο να προωθεί τα πιο ακραία, τα πιο τοξικά κομμάτια περιεχομένου. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπηρετούν τους διαφημιζομένους και έχουν τεράστια παρενέργεια στους θεσμούς της δημοκρατίας, διότι ο καθένας μπορεί να πει ό,τι θέλει και να το στοχεύσει στο κοινό στο οποίο το μήνυμα θα είναι πιο δεκτικό, χωρίς τον δημόσιο έλεγχο που υπάρχει στα παραδοσιακά Μέσα.
Εμμεσα μόνο, όχι άμεσα. Ολους μας έχει βάλει στο στόχαστρο, για τον απλούστατο λόγο ότι θεωρεί ότι ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει ελεύθερα στο X. Ο Μασκ έχει απολύσει όλους όσοι έψαχναν για bots στο twitter. Δεν μας έχει βάλει άμεσα στον στόχο αλλά δίνει τον τόνο. Είδατε ότι ο Ζάκερμπεργκ υποκλίθηκε στον Τραμπ, κατήργησε και αυτός τους ανθρώπινους ελεγκτές περιεχομένου κ.λπ. Λόγω DSA δεν μπορεί να το κάνει στην Ευρώπη. Αν τους καταργήσει, θα του κοστίσει περισσότερο, λόγω προστίμων.
