Νίνα Παπαθανασοπούλου: «Ο χορός μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο αντιμετώπισης των φόβων μας»
Στην πρωτότυπη παράσταση «Μάρθα Γκράχαμ & Ελληνικοί Μύθοι: Ιοκάστη», όπου η αφήγηση συνυφαίνεται με τον χορό, η Δρ. Νίνα Παπαθανασοπούλου, καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών, παραδίδει μια ομιλία που απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, εστιάζοντας στην τεχνική, το όραμα της Μάρθα Γκράχαμ, καθώς και στο κινητικό λεξιλόγιό της.
Η παρουσίαση αναδεικνύει τον μύθο της Κλυταιμνήστρας και του Αγαμέμνονα, εξετάζοντας πώς η Γκράχαμ προσέγγισε την αρχαία ελληνική μυθολογία και τις ηρωίδες της, εστιάζοντας στις έντονες συναισθηματικές τους καταστάσεις—οργή, θλίψη, ζήλια, φόβο και την επιθυμία για εκδίκηση.
Η Νίνα Παπαθανασοπούλου μιλά για το έργο της Μάρθα Γκράχαμ, τους συσχετισμούς του με το σήμερα, για την επίδραση του χορού και εξηγεί γιατί αυτό το project έχει το βλέμμα του στραμμένο στη γυναίκα.
Θα δουν μια επιμορφωτική και ελπίζω συναρπαστική ομιλία για τη σημασία των αρχαίων ελληνικών μύθων εμπλουτισμένη με χορό, κίνηση, και εικόνα. Ελπίζω το κοινό να φύγει με αίσθηση απόλαυσης για όλα όσα παρακολούθησε, δίψα για γνώση, και θαυμασμό για την αξία των μύθων και το έργο της Μάρθα Γκράχαμ.
Με την Πένυ, την οποία γνώρισα όταν πρωτοέκανα μαθήματα τεχνικής Γκράχαμ μαζί της το 2000-2002, μοιραζόμαστε την αγάπη για το άκρως ανατρεπτικό έργο της Μάρθα Γκράχαμ. Η παράσταση αναδεικνύει τον πρωτοπόρο τρόπο με τον οποίο η Γκράχαμ προσέγγισε την ανθρώπινη εμπειρία, τα πανανθρώπινα συναισθήματα και τα αρχέτυπα των μύθων βάζοντας τις γυναίκες στο επίκεντρο του έργου της.
Διαφέρει αρκετά, καθώς οι μυθολογικές αφηγήσεις των αρχαίων Ελλήνων είναι δοσμένες όλες μέσα από την οπτική των ανδρών. Είναι κάτι τόσο οικείο αυτό για μας που είναι δύσκολο να το αναγνωρίσουμε. Οι γυναίκες παρουσιάζονται ως κόρες, σύζυγοι, ή μητέρες σπουδαίων ανδρών και κρίνονται με βάση την συμπεριφορά τους προς τους άνδρες αυτούς. Η Ηλέκτρα είναι η αφοσιωμένη προς τον πατέρα κόρη, η Κλυταιμνήστρα η άπιστη σύζυγος, η Μήδεια η προδομένη γυναίκα που εναντιώνεται στο μητρικό της ένστικτο και τολμά να σκοτώσει τους ίδιους της τους γιους. Η Γκράχαμ προσπαθεί να δημιουργήσει έναν γυναικοκεντρικό κόσμο με τις ιστορίες να παρουσιάζονται μέσα από τα μάτια της γυναίκας.
Σίγουρα. Οι μύθοι των αρχαίων Ελλήνων επικεντρώνονται στις ανθρώπινες σχέσεις, στον ρόλο του θείου και της ανθρώπινης ευθύνης, στην έννοια της δικαιοσύνης, στη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Στοχάζονται το πόσο είναι δυνατόν να συνυπάρχουμε όλοι αρμονικά στην ίδια κοινωνία και προσπαθούν να κατανοήσουν τα εμπόδια που δημιουργούνται. Από τον θυμό του Αχιλλέα στην Ιλιάδα γιατί ένιωσε ότι δεν σεβάστηκαν την τιμή του, στην επιθυμία του Αγαμέμνονα για εξουσία στην Ορέστεια του Αισχύλου, οι μύθοι των Ελλήνων στοχάζονται τα κίνητρα και τις αξίες που ενυπάρχουν πίσω από τις πράξεις μας. Είναι πολύ σημαντικό κι εμείς σήμερα να αναστοχαστούμε τις αξίες μας και να κατανοήσουμε τα κίνητρα μας.
Ναι, νομίζω ότι είναι δύσκολο για πολλούς να αναγνωρίσουν τις επιθυμίες αυτές και να δουν πως μπορούν να τις χειριστούν με τον κατάλληλο τρόπο. Να στοχάζεσαι λοιπόν αντίστοιχες ανθρώπινες επιθυμίες μέσα από τους μύθους του παρελθόντος μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμο και μια δίοδος για αυτό-εξερεύνηση.
Αγαπάω τον χορό από παιδί και έκανα μαθήματα τακτικά για περίπου 20 χρόνια. Ο χορός είναι για μένα τρόπος έκφρασης, επικοινωνίας, ελευθερίας, απόλαυσης. Και τώρα που ασχολούμαι με τον χορό ερευνητικά έχω συνειδητοποιήσει ακόμα περισσότερο την αξία του. Η Γκράχαμ τον χρησιμοποίησε για να ανακαλύψει τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, για να εκφράσει οικουμενικές αλήθειες, για να αποκριθεί σε κρίσιμα ιστορικά γεγονότα, όπως στον φασισμό και τον φόβο που σπέρνει στους ανθρώπους. Ο χορός μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο αντιμετώπισης των φόβων μας και της αβεβαιότητας που κυριεύει κάποια στιγμή όλους μας.
Να διευκολύνω τους φοιτητές μου, τους ακροατές μου, τους αναγνώστες μου να αναλογιστούν τις αξίες τους και τα θέματα που θεωρούν εκείνοι σημαντικά για τον εαυτό τους μέσα από τις μυθολογικές ιστορίες των αρχαίων Ελλήνων. Να σκεφτούν με ποια μέρη της ιστορίας μπορούν να συσχετιστούν, με ποιους χαρακτήρες να ταυτιστούν, ποιες αξίες να ενστερνιστούν, και ποια συμπεριφορά να αποφύγουν. Πάνω από όλα να βοηθήσω έστω και λίγο να έχουν καλύτερη επίγνωση του εαυτού τους και μεγαλύτερη ενσυναίσθηση για τον συνάνθρωπό τους.
Θέατρο ΕΛΕΡ-Ελένη Ερήμου, Φρυνίχου 10, Αθήνα, τηλ. 211 7353928
Παρασκευή 7 και Σάββατο 8 Μαρτίου στις 20:00 και Κυριακή 9 Μαρτίου
στις 15:00 και τις 19:00
