«Οσο περισσότερο μιλάω για φεμινισμό, τόσο περισσότερο αντιλαμβάνομαι ότι το να παλεύεις για τα δικαιώματα των γυναικών γίνεται συνώνυμο του ότι μισείς τους άνδρες. Αν ξέρω σίγουρα ένα πράγμα, είναι ότι αυτό πρέπει να σταματήσει». Τάδε έφη Εμα Γουάτσον, νεαρά βρετανίδα ηθοποιός, η οποία έγινε διάσημη ως παιδί παίζοντας στις ταινίες Χάρι Πότερ. Και κατά κάποιον τρόπο έχει δίκιο.
Γιατί είναι αλήθεια. Με την πάροδο των χρόνων, από τότε που ο όρος «φεμινισμός» έγινε τρόπον τινά μέρος της καθημερινότητάς μας, ουκ ολίγες φορές έχει παρεξηγηθεί και αυτό επειδή ενίοτε χρησιμοποιείται καταχρηστικά και συνήθως με δογματισμό κατά των ανδρών από τις γυναίκες, όπως και το αντίστροφο.
Μην πάτε μακριά. Σκεφτείτε την πρώτη αντίδραση που οι περισσότεροι άνδρες σήμερα έχουν στο άκουσμα της πιο πρόσφατης μορφής φεμινισμού που είναι γνωστή με την ταμπέλα #Metoo.
Ή θα κοροϊδέψουν ή θα νιώσουν φόβο. Ή μπορεί και τα δύο. Γιατί; Διότι και οι δύο πλευρές, άνδρες και γυναίκες, στην πλειοψηφία τους λειτουργούν με φανατισμό. Ομως ο φεμινισμός είναι πραγματικά ένα από τα πιο αξιοσέβαστα και τα πιο σοβαρά για την παγκόσμια κοινωνία κινήματα το οποίο μέσα από σκληρούς αγώνες συνέβαλε τα μέγιστα στο να μπουν τα πράγματα στη θέση τους και τα δικαιώματα των γυναικών να εξισορροπήσουν με εκείνα των ανδρών. Αυτός ήταν πάντα ο στόχος.
Η δικαιοσύνη απέναντι στο μονοπώλιο της πατριαρχίας. Αν το κοιτάξουμε ψυχρά και χωρίς κανενός είδους φανατισμό (κάτι που δυστυχώς δεν έχει αποφευχθεί καθώς πολλοί άνδρες μισούν a priori τη λέξη φεμινισμός, με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να μισούν τους άνδρες επειδή ακριβώς εκείνοι μισούν τη λέξη, οπότε φαύλος κύκλος), θα δούμε ότι εκτός από ένα από τα σοβαρότερα είναι επίσης ένα από τα πιο αναγκαία, τα πιο απαραίτητα κινήματα που γεννήθηκαν μέσα στα τελευταία 100 χρόνια. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, οι φεμινιστικοί αγώνες έχουν τις ρίζες τους στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν πολλά χρόνια πριν από τους σύγχρονους πολύμορφους φεμινισμούς έγινε η πρώτη φεμινιστική αφύπνιση. Λίγοι πιθανόν να θυμούνται τους σημαντικούς σταθμούς που είχε αυτή η μακρά διαδρομή, η οποία φυσικά δεν έχει ακόμα τελειώσει. Και σε αυτούς ακριβώς τους σταθμούς εστιάζει το ντοκιμαντέρ «Στη βουή του κόσμου – Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα 19ος – 21ος αιώνας» που σήμερα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών, προβάλλεται σε πρεμιέρα μετά συζητήσεως στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας στις 6 μ.μ. (Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, Κεραμεικός). Η προβολή της ταινίας, της οποίας το σενάριο και τη σκηνοθετική επιμέλεια συνυπογράφουν οι κυρίες Μαρία Λούκα, Νατάσα Κεφαλληνού και Νιόβη Αναζίκου, προέκυψε μετά από συνεργασία του Κέντρου Διοτίμα και του Eteron-Ινστιτούτου για την Ερευνα και την Κοινωνική Αλλαγή. Την εκδήλωση θα προλογίσει η κυρία Μαριλέλλα Αντωνοπούλου που μετά την προβολή θα συντονίσει τη συζήτηση παρουσία των σκηνοθετριών. Ποιοι όμως θα μπορούσαν να είναι αυτοί οι σημαντικοί σταθμοί στους οποίους στέκεται το ντοκιμαντέρ;
Κατ’ αρχάς έχουμε την «εξέγερση των Κυριών» και τη διαμόρφωση της γυναικείας συνείδησης για την οποία δόθηκαν μεγάλοι και πολύ σκληροί αγώνες. Ακολούθησε η εποχή του Μεσοπολέμου όταν το φεμινιστικό κίνημα για ισονομία και ισοπολιτεία διεκδίκησε τη χειραφέτηση των γυναικών. Πιο φρέσκο στη μνήμη των περισσότερων ίσως να είναι το αυτόνομο ριζοσπαστικό φεμινιστικό κίνημα της Μεταπολίτευσης, μέσω του οποίου αρθρώθηκε ηχηρά το αίτημα της απελευθέρωσης των γυναικών. Τέλος, υπάρχουν και οι σύγχρονοι διαθεματικοί φεμινισμοί που συνομιλούν με την queer κριτική και την ψηφιακότητα.
Για όλα αυτά τα θέματα ένα εκλεκτό επιτελείο γυναικών μιλάει μπροστά στην κάμερα των τριών σκηνοθετών τού «Στη βουή του κόσμου – Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα 19ος -21ος αιώνας»: οι κυρίες Κατερίνα Δαλακούρα, Νέλλη Καμπούρη, Βενετία Καντσά, Μαρία Καραμεσίνη, Αλίκη Κοσυφολόγου, Μαρία Λιάπη, Αννα Μιχοπούλου, Ζιζή Σαλίμπα, Δήμητρα Σαμίου, Κατερίνα Σεργίδου και Μυρτώ Τσιλιμπουνίδη, σε αφήγηση Αμαλίας Καβάλη.
«Ανιχνεύοντας τις τομές και τις συνέχειες, φωτίζοντας όχι μόνο τις ανθηρές αλλά και τις άνυδρες περιόδους της κινηματικής ύφεσης, αναγνωρίζουμε ότι ερχόμαστε από μακριά ότι η ιστορία της γυναικείας αμφισβήτησης έχει βαθιές ρίζες που αγνοήθηκαν από τις επίσημες καταγραφές» αναφέρουν στο σκηνοθετικό σημείωμά τους οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ. Είναι πράγματι αναγκαίο να κοιτάζουμε το παρελθόν με στόχο έναν αναστοχασμό για το παρόν και το μέλλον, εν προκειμένω των φεμινιστικών αγώνων, αλλά όχι μόνο. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ισχύει για όλους. Ισχύει για όσους ενδιαφέρονται ειλικρινά για τη συγκρότηση της συλλογικής μνήμης και δεν παριστάνουν ότι ενδιαφέρονται.
