Παραδοσιακά οι περισσότεροι δημοσκόποι έβαζαν μόνο τρεις μπάρες στην καρτέλα με το ερώτημα για τον καταλληλότερο πρωθυπουργό. Ήταν, συνήθως, μια κόντρα ανάμεσα στους μονομάχους της κορυφής: στον πρωθυπουργό, στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης και στο περίφημο «κανένας από τους δύο». Αυτή η παράδοση έσπασε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Ο «Κανένας» διατηρεί τη δική του μπάρα, συχνά απολαμβάνοντας και την πρωτιά, ενώ μετριούνται όλοι οι αρχηγοί. Απόδειξη, όπως σχολιάζει έμπειρος αναλυτής, της εικόνας κατακερματισμού του πολιτικού συστήματος και μιας διαρκούς αίσθησης ότι «διανύουμε περίοδο μετάβασης» με απότομες αλλαγές. Ενδεικτικές οι δημοσκοπήσεις των ημερών, οι οποίες δείχνουν πρώτο στην καταλληλότητα για την πρωθυπουργία τον Κυριάκο Μητσοτάκη και δεύτερη πλέον τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, ως τη μοναδική με διψήφιο ποσοστό, έστω και πολύ χαμηλότερο από εκείνο του νυν πρωθυπουργού: 26% έναντι 11% σε γκάλοπ της Metron Analysis (Μega), 30,2% έναντι 13,8 σε μέτρηση της Marc (Ant1) κ.ο.κ. Δεν είναι μόνο αυτός ο βαρύς δείκτης που έχει αλλάξει αρκετές φορές, είναι επιπλέον εκείνοι της δημοφιλίας των αρχηγών και βεβαίως της πρόθεσης ψήφου. Αυτή η εναλλαγή «πρωταγωνιστών» – με καταλυτική την επίδραση της υπόθεσης των Τεμπών από τον περασμένο Ιανουάριο – οδηγεί αναγκαστικά τα κομματικά επιτελεία σε αναθεωρήσεις στρατηγικής και προσπάθειες να διακρίνουν τον βασικό αντίπαλό τους.
Αποστάσεις ασφαλείας
Στη φάση που η ΝΔ εξακολουθεί να κινείται (έστω να σταθεροποιείται) στα χαμηλότερα επίπεδα της εξαετίας αλλά κρατώντας αποστάσεις ασφαλείας από τον δεύτερο και ενώ το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το ΠΑΣΟΚ, καταγράφει καθοδική τροχιά, με κλειδωμένη προς το παρόν στη δεύτερη θέση την Πλεύση Ελευθερίας, το Μέγαρο Μαξίμου χτίζει νέο αφήγημα. Το δίλημμα «Μητσοτάκης ή χάος» ευνοείται, όπως πιστεύουν οι υπερασπιστές του, όχι μόνο από την εικόνα ρευστότητας στο πολιτικό φάσμα ή την αδυναμία, προσώρας, κάποιου αντιπάλου να καταγραφεί δημοσκοπικά ως εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, αλλά επιπλέον από την αβεβαιότητα στο διεθνές περιβάλλον – γεωπολιτικά και γεωοικονομικά. Στην εξίσωση του «χάους» μπαίνει ειδικότερα ως φόβητρο και η τυχόν επάνοδος σε πρωταγωνιστικό ρόλο της Ζωής Κωνσταντοπούλου, η οποία εξακολουθεί να τραβά δυνάμεις από παντού. Λένε από μόνα τους πολλά οι πρόσφατες διαδοχικές αναφορές του Μητσοτάκη στη δεκαετία της κρίσης, σε μια προσπάθεια να ξυπνήσουν μνήμες του 2015 – εκείνες που θα μπορούσαν, κατά την ανάγνωση γαλάζιων στελεχών να αφυπνίσουν ακροατήρια του άλλοτε «Μένουμε Ευρώπη». Σε μια «καλά λειτουργούσα δημοκρατία» έλεγε μέσα στην εβδομάδα ο Μητσοτάκης, συζητώντας με τον αναλυτή και συγγραφέα Ρόμπερτ Κάπλαν, «χρειάζονται σταθερά, λογικά κόμματα που κυβερνούν από το Κέντρο», με την επισήμανση ότι «μερικές φορές δεν αντιλαμβανόμαστε πόσο κοντά φτάσαμε σε μια καταστροφή και τείνουμε να ξεχνάμε εύκολα τι ακριβώς συνέβη πριν από μία δεκαετία». Λίγα 24ωρα νωρίτερα, ο ίδιος, μιλώντας στους γαλάζιους κατά τη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, έδινε σήμα για «αντιπαράθεση με τον μηδενισμό που τρέφει τον νέο λαϊκισμό της αμφισβήτησης των πάντων» και, καταγγέλλοντας «ένα εγχώριο κύμα χειραγώγησης» της κοινωνίας, προειδοποιούσε τους δικούς του, για να ακούν ωστόσο οι μετριοπαθέστεροι ψηφοφόροι, ότι «δεν είναι λίγοι εκείνοι που καραδοκούν, έτοιμοι να διαστρεβλώσουν τα πάντα».
Συνταγή Μακρόν
Ο Μητσοτάκης δείχνει να υιοθετεί τη συνταγή του Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος είχε βρεθεί στις βουλευτικές εκλογές να αντιμετωπίζει από τα αριστερά του τον βασικό αντίπαλο, τον Ζαν-Λικ Μελανσόν, ύστερα από τον αγώνα κατά της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν στις προεδρικές. Ο Μακρόν έβαλλε κατά του μαξιμαλιστικού εκλογικο-πολιτικά συνθήματος εξ αριστερών «Μελανσόν για πρωθυπουργός», εξαπέλυε επιθέσεις για το «ανεδαφικό, ακοστολόγητο» πρόγραμμα του αντιπάλου του και τελικά κατηγορούσε συνολικά «τα άκρα» ότι επιθυμούν τη δημιουργία πολιτικού χάους και τραύματα στην ενότητα της χώρας. Στην ίδια κατεύθυνση, ο Μητσοτάκης έχει εκκινήσει μια προσπάθεια να πείσει το εκλογικό σώμα – ιδίως εκείνους που μεταπηδούν στην αδιευκρίνιστη ζώνη – ότι η κυβέρνηση και το κόμμα του αποτελούν τις μόνες σταθερές και στέκονται απέναντι «σε φαντάσματα λαϊκισμού». Ειδικά οι επιθέσεις προς τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, για την οποία ήρθε πρώτα η δημοφιλία (δηλαδή μια θεαματική βελτίωση στους προσωπικούς δείκτες της) και ύστερα η πρόθεση ψήφου, αναμένεται να γίνονται με περισσότερο προγραμματικό λόγο, από τη στιγμή που οι κυλιόμενες μετρήσεις δείχνουν ότι ο Μητσοτάκης και η ΝΔ κρατούν την υπεροχή τους στο διακύβευμα της κυβερνησιμότητας. Με τα λόγια πρωθυπουργικού συνεργάτη, «έρχεται η ώρα που πρέπει όλοι να πουν τι θέλουν να κάνουν για τη χώρα και πώς ακριβώς θα το πετύχουν».
«Κοινωνική» ατζέντα
Την ίδια στιγμή πάντως η εκρηκτική άνοδος και η ανθεκτικότητα της Πλεύσης Ελευθερίας, αρχίζουν να προβληματίζουν τα γαλάζια στελέχη για πιθανές παρενέργειες και για τη ΝΔ από μια παρατεταμένη αποσταθεροποίηση του σκηνικού. Εξού και βουλευτές θεωρούν ως αποκλειστικό κλειδί των εξελίξεων τον βαθμό αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης στις ανάγκες των πολιτών. Ηδη ο Μητσοτάκης επιχειρεί αλλαγή ταχύτητας στην κυβερνητική καθημερινότητα: έκανε διαδοχικές ανακοινώσεις στη λεγόμενη «κοινωνική» ατζέντα, ο ίδιος ανοίγει μετά το Πάσχα (την ερχόμενη Τετάρτη) τον δεύτερο κύκλο επισκέψεων και συσκέψεων εργασίας στα υπουργεία, προσδοκώντας ενίσχυση του αφηγήματος.
Άλλωστε υπάρχουν και αναλυτές που διακρίνουν ρίσκα για το κυβερνών κόμμα από μια πρόωρη, όπως λένε, επίμονη προβολή φόβητρων. «Είμαστε σε εκλογικά νεκρή περίοδο, άρα ένα κομμάτι των ψηφοφόρων μπορεί να λειτουργεί αυτή τη στιγμή εκτονωτικά. Βαριά διλήμματα μπορεί αυτή τη στιγμή να γυρίσουν μπούμερανγκ» λέει δημοσκόπος και εξηγεί ότι ένα μέρος των πολιτών νιώθει την ανάγκη να στείλει τα μηνύματά του προς πάσα κατεύθυνση: «Είναι στο χέρι των κομμάτων να τα διαβάζουν σωστά, επιλέγοντας όχι αντίπαλο, αλλά την κατάλληλη στρατηγική».
Ασκήσεις ισορροπίας και δύσκολα ανοίγματα στην Ουάσιγκτον
Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο ενθουσίαζε προ μηνών τους εγχώριους υποστηρικτές του στην Ελλάδα, οδηγώντας τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε προειδοποιήσεις και καθησυχασμούς. Αφενός έλεγε «προσοχή στις απομιμήσεις Τραμπ» σε μια προσπάθεια του Μαξίμου να κόψει τις ορέξεις στα δεξιότερα της ΝΔ να υψώσουν σημαία ευκαιρίας. Αφετέρου ηρεμούσε το υπερσυντηρητικό ακροατήριο, απορρίπτοντας και ο ίδιος τις «υπερβολές» της λεγόμενης woke κουλτούρας και χαρακτηρίζοντας «κοινή λογική» την αυστηρότητα στη φύλαξη των συνόρων και το δόγμα «νόμος και τάξη» παντού. Από τότε μέχρι και την περασμένη εβδομάδα, όταν o Πρωθυπουργός επέλεξε ανοίγματα με ρίσκο προς τον Λευκό Οίκο (μέσα από συνέντευξή του στον alt-right ιστότοπο Breitbart), μεσολάβησαν πολλά – κυρίως οι αναταράξεις στις σχέσεις Ουάσιγκτον και Βρυξελλών.
Οι επικριτές του Μητσοτάκη παρατήρησαν ακόμα μία «τραμπική» στροφή, οι πρωθυπουργικοί έδειξαν στο «διπλό καπέλο» του Πρωθυπουργού – το ευρωπαϊκό και το ελληνικό. Όπως το διπλό μήνυμα, σημείωσαν, που θέλησε ο ίδιος να σταλεί στον Λευκό Οίκο, μέσω του φιλοτραμπικού Breitbart, επιβεβαιώνοντας τις ασκήσεις ισορροπίας. Οπως το θέτει διπλωματική πηγή, «είναι η περίοδος που πρέπει να προσέχει κανείς πώς μπαίνει στο ραντάρ του Τραμπ. Η περίοδος του… «τόσο – όσο» και των ζυγισμένων κινήσεων». Αντίστοιχα «ζυγίσματα» και παρασκηνιακές προετοιμασίες εξελίσσονται με στόχο να εμπλουτιστεί το πρωθυπουργικό πρόγραμμα στη Νέα Υόρκη με συναντήσεις και παρεμβάσεις πέραν της κεντρικής εκδήλωσης της ελληνικής προεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που θα γίνει στις 20 Μαΐου με συνεδρίαση για τη θαλάσσια ασφάλεια με προεδρεύοντα τον Μητσοτάκη στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών.
Το πλαίσιο που ο ίδιος προσπάθησε να θέσει μέσω του Breitbart (αναδεικνύοντας για παράδειγμα το θέμα του Οικονομικού Διαδρόμου IMEC που ενδιαφέρει άμεσα τον Τραμπ) δίνει μια ιδέα της στρατηγικής της Αθήνας: θέλει να καταγραφεί στο Οβάλ Γραφείο ως μετριοπαθής φωνή της Ευρώπης, εξού και οι αποστάσεις που ελήφθησαν από την πρώτη στιγμή από τον Μητσοτάκη σε άλλες ευρωπαϊκές σκληρές φωνές για τους δασμούς. Και ταυτόχρονα, από τη στιγμή που δεν υπάρχουν προνομιακοί δίαυλοι (όπως εκείνοι της Τζόρτζια Μελόνι ή του Βίκτορ Ορμπαν), η Αθήνα επιχειρεί ένα στοχευμένο «positioning» (τοποθέτηση στις εξελίξεις) με δύο τρόπους: θα προτάσσει με κάθε ευκαιρία τη γεωπολιτική αξία της χώρας και θα αναδεικνύει τους βασικότερους τομείς της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας – όπως τα θέματα ασφάλειας και άμυνας.
