Μαρτυρίες από το blackout στην Ισπανία – «Κυκλοφορούσαν πολλά fake news ότι γίνεται πόλεμος»
Οι αιτίες του blackout, που άφησε την Ισπανία και την Πορτογαλία χωρίς ρεύμα τη Δευτέρα, δεν έχουν βρεθεί ακόμη.
Η Red Eléctrica, η εταιρεία που είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία του δικτύου στην Ισπανία, έχει αποκλείσει καταρχήν μια κυβερνοεπίθεση, το ανθρώπινο λάθος και τις ατμοσφαιρικές συνθήκες, λέγοντας ότι πιθανώς το blackout συνδέεται με την εγγενή αστάθεια των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Το Βήμα» ζήτησε από έξι ανθρώπους που ζουν στην Ισπανία να περιγράψουν πώς βίωσαν αυτή την εξαιρετικά ασυνήθιστη, σύμφωνα με τους ειδικούς, ολική διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος στη χώρα.
Μια μέρα ραδιοφώνου με μπαταρίες
Ρόμπερτ Πάμπλο, Δημοσιογράφος
Τη Δευτέρα, λίγο μετά τις οκτώ, έπεσε το ρεύμα και έσβησαν τα φώτα στον ραδιοφωνικό σταθμό την ώρα που ήμασταν στον αέρα. Στην αρχή σκεφτήκαμε ότι η διακοπή δεν θα διαρκέσει πολύ και ότι σε κάθε περίπτωση θα δουλεύαμε με τις γεννήτριες.
Ο σταθμός μας είναι από τους μεγαλύτερους στην Ισπανία και εκπέμπει σε όλη τη χώρα, και επειδή υπάρχει διαφορά ώρας σε ορισμένες περιοχές, δημιουργήθηκαν διάφορα προβλήματα που τα μαθαίναμε και εμείς σταδιακά. Μεταδίδαμε ό,τι πληροφορίες είχαμε, ό,τι μαθαίναμε από τα διεθνή μέσα.
Οταν καταλάβαμε ότι πρόκειται για γενικό μπλακ άουτ, αιφνιδιαστήκαμε. Είχαμε βάλει μπροστά τις γεννήτριες, αλλά επειδή δεν δούλευαν οι αντλίες στα βενζινάδικα, μετά από περίπου τέσσερις ώρες οι τεχνικοί αναγκάστηκαν να βγάλουν βενζίνη και πετρέλαιο από τα αυτοκίνητα του σταθμού και να βάλουν τα καύσιμα σε μπιτόνια προκειμένου να τροφοδοτήσουν τις γεννήτριες για να συνεχίσουμε να εκπέμπουμε.
Πολλοί άνθρωποι ήταν σε πανικό γιατί κυκλοφορούσαν πολλά fake news ότι γίνεται πόλεμος, ότι φταίει ο Πούτιν και άλλα τέτοια παράξενα.
Πολλοί άνθρωποι ήταν σε πανικό γιατί ενημερώνονταν από ανεπίσημα δίκτυα, στα social media κυκλοφορούσαν πολλά fake news ότι γίνεται πόλεμος, ότι φταίει ο Πούτιν και άλλα τέτοια παράξενα. Κάποια στιγμή η κυβέρνηση εξήγησε σε συνέντευξη Τύπου τι είχε συμβεί. Μετά από αυτό πολλά άτομα στον δρόμο συγκεντρώνονταν γύρω από τα αυτοκίνητα που είχαν ανοιχτό το ραδιόφωνο για να μάθουν τα νέα. Ηταν μια μέρα ραδιοφώνου με μπαταρίες.
Το φως άρχισε να έρχεται από τις 7 το απόγευμα και μετά, με διαφορά 3-5 ωρών ανάλογα με την περιοχή. Πολλοί δεν μπορούσαν να μετακινηθούν με τρένο ή αεροπλάνο και χρειάστηκε να μείνουν σε σταθμούς και αεροδρόμια ή να βρουν κάπου να κοιμηθούν.
Ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός στην Ατότσα ήταν γεμάτος με κόσμο που είχε ξεμείνει εκεί. Υπήρχε μεγάλη αλληλεγγύη, πολλοί πρόσφεραν το σπίτι τους σε συναδέλφους τους. Ακόμα και τα εγκλήματα μειώθηκαν, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Εσωτερικών.
Θα περνούσα τη νύχτα στους δρόμους
Αλεχάνδρα Σάντσεθ, Φοιτήτρια
Σπουδάζω χορό και μένω στη φοιτητική εστία επειδή κατάγομαι από χωριό και τα οικονομικά της οικογένειας δεν αντέχουν για να νοικιάσουμε διαμέρισμα στην πόλη.
Οταν έγινε η διακοπή ρεύματος, ήμουν στη σχολή, αλλά όταν επέστρεψα στην εστία ο διευθυντής μάς ενημέρωσε ότι επειδή δεν μπορούσαν να μας φροντίσουν έπρεπε να ειδοποιήσουμε τους δικούς μας να έρθουν να μας πάρουν. Εστειλα ένα μήνυμα στη μητέρα μου, αλλά αμέσως μετά διακόπηκαν οι επικοινωνίες και χάσαμε η μία την άλλη.
Οταν επέστρεψα στην εστία, ο διευθυντής μάς ενημέρωσε ότι επειδή δεν μπορούσαν να μας φροντίσουν έπρεπε να ειδοποιήσουμε τους δικούς μας να έρθουν να μας πάρουν.
Ευτυχώς προσφέρθηκαν να με φιλοξενήσουν οι γονείς μιας φίλης μου από ένα κοντινό στο δικό μας χωριό, που πρόλαβαν και ήρθαν εγκαίρως, διαφορετικά θα αναγκαζόμουν να περάσω τη νύχτα στους δρόμους. Από ό,τι έμαθα με τον ίδιο τρόπο εκκενώθηκαν και οι μαθητικές εστίες, παρότι όσοι μένουν εκεί είναι ανήλικοι, όμως πολλοί γονείς άνοιξαν τα σπίτια τους σε άλλα παιδιά εκείνη την ημέρα.
Τελικά η μητέρα μου, που είχε πεθάνει από την αγωνία, πήρε το μήνυμα που της έλεγα πού βρισκόμουν στις τρεις τα ξημερώματα, όταν αποκαταστάθηκαν οι επικοινωνίες στην περιοχή μας.
Δεν ήξερα τίποτα για τα παιδιά μου
Ρεμπέκα Γκαρθία, Εκπαιδευτικός
Οπως έλεγε ο τραγουδιστής Αλεχάντρο Σανθ, «μας έσβησε το φως»… (αν και όχι οριστικά, όπως στο τραγούδι του). Λοιπόν, να σας πω τι ζήσαμε. Τη Δευτέρα ήμασταν στο σχολείο και διδάσκαμε όπως κάθε άλλη μέρα, όταν ξαφνικά κόπηκε το ρεύμα. Στην αρχή δεν δώσαμε μεγάλη σημασία, μέχρι που έλαβα ένα μήνυμα από τον σύζυγό μου: «Εχει κοπεί το ρεύμα σε όλη την Ισπανία». Εκείνη τη στιγμή άρχισε να χτυπά ένας συναγερμός στο λεβητοστάσιο και ετοιμαστήκαμε για εκκένωση του σχολείου. Ωστόσο, ο διευθυντής αποφάσισε να συνεχίσουμε κανονικά το σχολικό πρόγραμμα.
Στην αρχή, είχαμε ακόμη σύνδεση στο Internet, οπότε μπορούσα να ακούσω ραδιόφωνο από το κινητό και να ενημερώνομαι χάρη στον σύζυγό μου, ο οποίος εργάζεται στο ραδιόφωνο και είχαν γεννήτριες, καθώς και από την οικογένειά μου στη Σαραγόσα, όπου επίσης δεν είχαν ρεύμα.
Ομως λίγο μετά κατέρρευσαν όλα: ούτε σήμα ούτε δεδομένα ούτε ειδήσεις. Το μόνο που ξέραμε ήταν ότι η διακοπή ρεύματος επηρέαζε επίσης την Πορτογαλία και μέρος της Γαλλίας, αλλά δεν είχαμε ιδέα τι την προκάλεσε. Κατάφερα να κατέβω για 5 λεπτά στο αυτοκίνητο για να ακούσω το ραδιοφωνικό δελτίο και να δω ότι κανείς δεν ήξερε την αιτία και πως πίστευαν ότι το σύστημα θα επανέλθει σε 6 με 10 ώρες. Μόλις είχε συγκληθεί το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας.
Βρήκαμε τα σουπερμάρκετ άδεια και τα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών με μεγάλες ουρές για να προμηθευτεί ο κόσμος φακούς, ραδιόφωνο με μπαταρίες και γκαζάκια, τα οποία ξεπούλησαν.
Για εμένα, η μεγαλύτερη αβεβαιότητα ήταν ότι δεν ήξερα τίποτα για τα παιδιά μου, 9, 11 και 14 ετών. Με απασχολούσε επίσης πώς θα γύριζα σπίτι χωρίς φανάρια, η Μαδρίτη είχε παραλύσει. Στο τέλος της σχολικής ημέρας κάποιοι μαθητές έφυγαν με τα πόδια, άλλους τους πήραν οι οικογένειές τους και για όσους έμεναν μακριά αρκετοί καθηγητές προσφέρθηκαν να τους πάνε με το αυτοκίνητο είδα ότι όλοι ήταν καλά, αναστέναξα με ανακούφιση.
Κατεβήκαμε στον δρόμο ψάχνοντας ψωμί και αλλαντικά για να φτιάξουμε σάντουιτς, γιατί τίποτα δεν λειτουργούσε. Επρεπε να ανεβοκατεβούμε έξι ορόφους πολλές φορές (καλό για τα πόδια) και βρήκαμε τα σουπερμάρκετ άδεια και τα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών με μεγάλες ουρές για να προμηθευτεί ο κόσμος φακούς, ραδιόφωνο με μπαταρίες και γκαζάκια, τα οποία ξεπούλησαν. Παρ’ όλα αυτά, η ατμόσφαιρα στον δρόμο ήταν απροσδόκητα καλή. Αυτοκίνητα με το ραδιόφωνο ανοιχτό και τα παράθυρα κατεβασμένα, ομάδες ανθρώπων να ακούν τις ειδήσεις, γείτονες να βοηθούν ο ένας τον άλλον.
Κάποιοι γείτονες που δεν γνωρίζαμε ανέβηκαν στο σπίτι για να δουν αν κάποιο από τα τηλέφωνά μας είχε σήμα προκειμένου να καλέσουν τη μητέρα τους. Δεν τα καταφέραμε. Ο άνδρας μου έπρεπε να επιστρέψει στο ραδιόφωνο, ο καημένος έκανε διπλή βάρδια μέχρι τις 3 το πρωί, οπότε έμεινα με τα μικρά να παίζουμε και να δειπνούμε με ψωμάκια και αλλαντικά στο φως των κεριών και των φακών.
Οταν επέστρεψε το ρεύμα, ακούστηκαν χειροκροτήματα από τα παράθυρα. Το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας ακόμα δεν λειτουργούσε σωστά, αλλά τουλάχιστον πέσαμε για ύπνο ήσυχοι. Ημασταν όλοι καλά και είχαμε ζήσει άλλη μία περιπέτεια οικογενειακά εν μέσω χάους.
Ψώνιζαν μπουκάλια με νερό και χαρτί υγείας
Χέσους Αλόνσο, Δημόσιος Υπάλληλος
Οταν συνέβη η διακοπή ρεύματος στις 28.4.2025 βρισκόμουν στο γραφείο μου, στα περίχωρα της Μαδρίτης, από όπου μας ζητήθηκε να αποχωρήσουμε λίγο αργότερα επειδή δεν μπορούσαμε να εργαστούμε, χωρίς ακόμα να έχουμε συνειδητοποιήσει πλήρως τι είχε γίνει.
Καθώς επέστρεφα στη Μαδρίτη, η κυκλοφορία στον αυτοκινητόδρομο δεν φαινόταν να έχει επηρεαστεί πολύ, αλλά μόλις μπήκα στην πόλη είδα ότι τα φανάρια δεν λειτουργούσαν και άρχισα να ανησυχώ. Ευτυχώς, από την έξοδο του αυτοκινητοδρόμου μέχρι το σπίτι μου υπάρχουν μόνο τρία φανάρια και όλοι οι οδηγοί κινούνταν με μεγάλη προσοχή, δίνοντας προτεραιότητα ο ένας στον άλλον και στους πεζούς με έναν απρόσμενα πολιτισμένο τρόπο.
Οταν έφτασα στο σπίτι, άνοιξα το ραδιόφωνο με μπαταρίες της μητέρας μου και τότε άρχισα να καταλαβαίνω τι συνέβαινε. Δεν μπορούσα να μαγειρέψω, οπότε έφτιαξα ένα κρύο γεύμα. Εκμεταλλεύτηκα το απόγευμα για να διαβάσω, αφού δεν μπορούσε να κάνω πολλά άλλα. Είχα μια συνάντηση εκείνη την ημέρα στις 17.00 αλλά δεν μπόρεσα να πάω, καθώς τα μέσα μαζικής μεταφοράς δεν λειτουργούσαν και δεν ήθελα να διασχίσω τη Μαδρίτη με το αυτοκίνητο χωρίς φανάρια. Επιπλέον, υπέθεσα πως θα είχε ακυρωθεί καθώς και οι άλλοι θα είχαν το ίδιο πρόβλημα.
Σκέφτηκα πόσο επικίνδυνη θα μπορούσε να γίνει μια πόλη τελείως βυθισμένη στο σκοτάδι, με όλα τα συστήματα ασφαλείας και τους συναγερμούς εκτός λειτουργίας.
Αφού διάβασα, βγήκα έξω για μια βόλτα γιατί ήθελα να δω πώς ήταν τα πράγματα στη γειτονιά. Υπήρχε κόσμος στις βεράντες και στα αίθρια των κτιρίων που έπινε κάτι, εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι τα ποτά ήταν ακόμα κρύα.
Πολλοί πηγαινοέρχονταν για να ψωνίσουν, κουβαλώντας κυρίως μπουκάλια με νερό και χαρτί υγείας – το τελευταίο μου θύμισε την πανδημία και μου φάνηκε αρκετά αστείο. Υπήρχαν επίσης πολλοί που περπατούσαν ελέγχοντας συνεχώς τα κινητά τους, μήπως είχε επιστρέψει το σήμα. Συνέχισα να περπατάω μέχρι που άρχισε να νυχτώνει και τότε σκέφτηκα πόσο επικίνδυνη θα μπορούσε να γίνει μια πόλη τελείως βυθισμένη στο σκοτάδι, με όλα τα συστήματα ασφαλείας και τους συναγερμούς εκτός λειτουργίας.
Παρ’ όλα αυτά, είχα περιέργεια να δω τη Μαδρίτη και τα περίχωρά της τελείως σκοτεινά από ένα κοντινό πάρκο που προσφέρει καλή θέα στην πόλη. Από εκεί είδα ξαφνικά το ρεύμα να επιστρέφει, τα φώτα να ανάβουν σταδιακά, το σήμα στο κινητό μου να έχει αποκατασταθεί.
Εκμεταλλεύτηκα την ευκαιρία για να απαντήσω σε μηνύματα, ανάμεσά τους κι ένα από την αδερφή μου που ρωτούσε ανησυχώντας για τη μητέρα μας. Καθώς πήγαινα προς το σπίτι, είδα ότι είχε επιστρέψει το ρεύμα σε κάποια κτίρια, ανάμεσά τους και στο δικό μου. Ηταν περίπου 10 το βράδυ. Η διακοπή στη Μαδρίτη είχε τελειώσει, αν και σε άλλες περιοχές της επαρχίας το ρεύμα επανήλθε 5 ή 6 ώρες αργότερα.
«Το τρένο έχει καθυστέρηση»
Στέφανος Κρουστάλλης, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Το μπλακ άουτ με βρήκε στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης Αλμπαθέτε, όπου μένει η οικογένειά μου, με προορισμό τη Μαδρίτη. Στην αρχή μάς είπαν ότι το τρένο έχει καθυστέρηση, έπειτα ότι υπάρχει πρόβλημα με την ηλεκτρική τροφοδότησή του και μας ζήτησαν να βγούμε από την αίθουσα αναμονής.
Μετά είδαμε ότι έκλεισαν και οι πύλες ελέγχου. Ακόμα δεν ξέραμε ακριβώς τι είχε συμβεί.
Τυχαία, με πλησίασαν δύο φοιτήτριές μου και αγχωμένες μου είπαν ότι έπρεπε να πάρουν το λεωφορείο για να πάνε στην εταιρεία που έκαναν πρακτική, η οποία ήταν έξω από τη Μαδρίτη. Επειδή τα ΑΤΜ δεν λειτουργούσαν και εκείνες δεν είχαν μετρητά, μόνο κάρτες, με ρώτησαν αν μπορώ να τους δανείσω χρήματα για να φάνε κάτι και για να βγάλουν εισιτήρια.
Ευτυχώς τα μαγαζιά της γειτονιάς έκαναν πίστωση σε όσους γνώριζαν και έτσι μπορέσαμε και εμείς να αγοράσουμε φρούτα, ψωμί, κονσέρβες και νερό.
Τους έδωσα και τα επέστρεψαν στον λογαριασμό μου αμέσως μόλις αποκαταστάθηκε η ηλεκτροδότηση. Γύρισα στο σπίτι, παντού ουρές. Ψωμί, ραδιόφωνα, μπαταρίες, φακοί, γκαζάκια για καφέ και μαγείρεμα εξαφανίστηκαν πολύ γρήγορα.
Ευτυχώς, τα μαγαζιά της γειτονιάς έκαναν πίστωση σε όσους γνώριζαν και έτσι μπορέσαμε και εμείς να αγοράσουμε φρούτα, ψωμί, κονσέρβες και νερό. Την επόμενη ημέρα σε ορισμένες περιφέρειες οι σχολές αποφάσισαν να μην κάνουν μάθημα γιατί δεν υπήρχε η βεβαιότητα ότι θα μπορούσαν να πάνε σε αυτές όλο το εκπαιδευτικό προσωπικό και όλοι οι φοιτητές, οι ίδιες οι σχολές όμως έμειναν ανοιχτές για να βοηθήσουν σε ό,τι θα μπορούσε να χρειαστεί.
Αποτοξίνωση από τα social media
Ιρένε ντελ Κούρα, Μαθήτρια Λυκείου
Η διακοπή ρεύματος σήμαινε ότι δεν είχαμε μάθημα, κάτι που μας ενθουσίασε. Βγήκαμε έξω με τους φίλους μας για να απολαύσουμε τον ήλιο και ξεχυθήκαμε στους δρόμους για να χαρούμε τον καλό καιρό – οι καφετέριες ήταν γεμάτες και σέρβιραν ό,τι μπορούσαν.
Το απόγευμα, όσο υπήρχε φως εγώ διάβασα, αλλά οι περισσότεροι συμμαθητές μου πήγαν στα πάρκα και γενικά οι περισσότεροι έμειναν έξω με την παρέα τους. Κάποιοι άλλοι φίλοι μου, και η αδερφή μου, έπρεπε να μελετήσουν γιατί την επόμενη μέρα είχαν διαγωνίσματα και πολλοί αναγκάστηκαν να διαβάσουν με κεριά και φακούς. Τα σχολεία όμως δεν άνοιξαν την επόμενη ημέρα.
Μας ξάφνιασε η συνειδητοποίηση του πόσο πολύ εξαρτιόμαστε από το ηλεκτρικό ρεύμα. Με τις φίλες μου απαριθμούσαμε τα πράγματα που δεν μπορούσαμε να κάνουμε χωρίς ρεύμα.
Πολλοί της ηλικίας μου ένιωσαν ανήσυχοι επειδή τους φαινόταν αδύνατο να περάσουν ένα απόγευμα χωρίς Internet, TikTok, Instagram κ.λπ., αλλά μετά, μιλώντας με φίλους μου, αρκετοί μου είπαν ότι τους άρεσε η αναγκαστική αποτοξίνωση από τα social media και τα διαδικτυακά παιχνίδια. Ολοι συμφωνήσαμε ότι ήταν ωραία που πήγαμε για ύπνο νωρίς, αφού χωρίς φως δεν μπορούσες να κάνεις πολλά.
Επίσης, μας ξάφνιασε η συνειδητοποίηση του πόσο πολύ εξαρτιόμαστε από το ηλεκτρικό ρεύμα. Με τις φίλες μου απαριθμούσαμε τα πράγματα που δεν μπορούσαμε να κάνουμε χωρίς ρεύμα. Οι κάρτες, τα κινητά, οι υπολογιστές μας δεν λειτουργούσαν, δεν είχαμε φως, κουζίνα να μαγειρέψουμε, ψυγείο, ασανσέρ. Εχοντας μεγαλώσει με δεδομένο ότι υπάρχει ρεύμα, ήταν για εμάς σοκαριστικό.
