Τίθεται σε ισχύ από σήμερα (5/4/2025) το πρώτο κύμα δασμών που ανακοίνωσε η κυβέρνηση Τραμπ στο σύνολο σχεδόν των εισαγόμενων προϊόντων, κλιμακώνοντας τις εντάσεις στο πεδίο του διεθνούς εμπορίου και προκαλώντας αντιδράσεις από τους κύριους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Συγκεκριμένα, από τις 5 Απριλίου τίθεται σε εφαρμογή ο γενικός δασμός 10% ενώ οι «αντισταθμιστικοί δασμοί» θα ενεργοποιηθούν από τις 9 Απριλίου.
Με την κίνηση αυτή, που αποκάλεσε «Ημέρα Απελευθέρωσης», ο Τραμπ επιχειρεί να ανταποδώσει σε χώρες που, σύμφωνα με εκείνον, έχουν εκμεταλλευτεί τις ΗΠΑ ενώ παράλληλα, ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει τους «αντισταθμιστικούς δασμούς» σε δεκάδες χώρες, χρεώνοντας επιπλέον δασμούς σε όσες χώρες κατηγορεί για αθέμιτο ανταγωνισμό.
Οικονομολόγοι και εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ αμφισβητούν τη μεθοδολογία με την οποία ο Λευκός Οίκος υπολόγισε τα υποτιθέμενα δασμολογικά «βάρη» που επιβάλλουν άλλες χώρες στις αμερικανικές εξαγωγές. Οι ειδικοί συνεχίζουν να συζητούν για το εύρος και τη φύση των συνεπειών που μπορεί να έχει το μέτρο – τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα.
Κατέρρευσαν τα χρηματιστήρια
Η ανακοίνωση έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, με τα ασιατικά και τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια να καταγράφουν μεγάλες απώλειες στις συνδριάσεις της Πέμπτης και της Παρασκευής και με το κύμα ανησυχίας να διαχέεται στις διεθνείς αγορές.
Ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600, μετά τη προχθεσινή πτώση 2,57%, σημείωσε νέα «βουτιά» χθες, της τάξης του 4,4%, με τον τραπεζικό κλάδο να πρωτοστατεί στην υποχώρηση με πτώση 10%, μετά το -5,53% της Πέμπτης. Ισχυρές πιέσεις δέχεται επίσης ο κλάδος του λιανικού εμπορίου και κυρίως ο υποδείκτης του κλάδου πολυτελών ειδών που καταγράφει πτώση 5,2%, σημειώνοντας τη χειρότερη επίδοσή του σε διάστημα σχεδόν τεσσάρων ετών.
«Βουτιά» άνω του 7% και του 5% αντίστοιχα σημείωσαν επίσης οι μετοχές των ναυτιλιακών κολοσσών Maersk και Hapag-Loygd, που θεωρούνται βαρόμετρα για την υγεία της παγκόσμιας οικονομίας, εν μέσω φόβων ότι οι δασμοί θα πλήξουν σφόδρα το παγκόσμιο εμπόριο.
Ο δείκτης Euro Stoxx 50, με τα «βαριά» χαρτιά της ευρωζώνης, σημείωσε επίσης ισχυρές απώλειες άνω του 4,2%.
Σε ελεύθερη πτώση βρέθηκαν και τα επιμέρους χρηματιστήρια του μπλοκ. Στη Γερμανία, ο δείκτης DAX κατρακύλησε 4%, στη Γαλλία ο CAC 40 υποχώρησε κατά 3,8%, ενώ στη Βρετανία ο FTSE 100 διολίσθησε κατά 3,84%.
Πολύ ισχυρότερες ήταν οι πιέσεις στην ευρωπαϊκή περιφέρεια, με τον δείκτη FTSE MIB στην Ιταλία να σημειώνει «βουτιά» άνω του 6,5%, ενώ στην Ισπανία ο IBEX 35 κατρακυλά 5% χαμηλότερα.
Στο ίδιο μοτίβο κινήθηκε και το Χρηματιστήριο της Αθήνας το οποίο κατέγραψε απώλειες πάνω από 4% με τον Γενικό Δείκτη να διαμορφώνεται στις 1.609,82 μονάδες.
Με «βαριές» απώλειες έκλεισε η Ασία
Το σοκ των δασμών του Τραμπ βύθισε στο κόκκινο και τα χρηματιστήρια Ασίας-Ειρηνικού.
Πιο συγκεκριμένα, ο δείκτης Nikkei στην Ιαπωνία έκλεισε με πτώση 2,80%, έχοντας ενδοσυνεδριακά υποχωρήσει έως και 4% χαμηλότερα, και πλέον κινείται 20% χαμηλότερα από το υψηλό του τον περασμένο Ιούλιο, ενώ ο ευρύτερος δείκτης Topix ολοκλήρωσε τη συνεδρίαση με «βουτιά» 3,37%. Στο χρηματιστήριο της Νότιας Κορέας ο δείκτης Kospi έκλεισε με απώλειες 0,86% .
Στην Αυστραλία, ο δείκτης S&P/ASX 200 τερμάτισε την ημέρα με πτώση 2,44%, διολισθαίνοντας σε περιοχή διόρθωσης, καθώς έχει κατρακυλήσει 11% χαμηλότερα από το πρόσφατο υψηλό του τον Φεβρουάριο.
Η απάντηση της Κίνας
Η Κίνα ανακοίνωσε χθες, Παρασκευή ότι θα επιβάλει αμοιβαίους δασμούς 34% σε όλες τις εισαγωγές από τις Ηνωμένες Πολιτείες από τις 10 Απριλίου.
Την Τετάρτη, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε πρόσθετους δασμούς 34% σε όλα τα κινεζικά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ, σε μια κίνηση που είναι έτοιμη να προκαλέσει σημαντική αναπροσαρμογή των σχέσεων και να κλιμακώσει τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.
«Αυτή η πρακτική των ΗΠΑ δεν συνάδει με τους διεθνείς εμπορικούς κανόνες, υπονομεύει σοβαρά τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα της Κίνας και αποτελεί μια τυπική μονομερή πρακτική εκφοβισμού», ανέφερε η Επιτροπή Δασμών του Κρατικού Συμβουλίου της Κίνας σε ανακοίνωσή της με την οποία ανακοίνωσε τους ανταποδοτικούς δασμούς.
Η ανακοίνωση ακολούθησε την καταδίκη του κινεζικού Υπουργείου Εμπορίου την Πέμπτη του νέου σαρωτικού δασμολογικού καθεστώτος των ΗΠΑ, λέγοντας ότι απειλεί τη δύσκολα κερδισμένη ισορροπία που επιτεύχθηκε με πολυετείς πολυμερείς εμπορικές διαπραγματεύσεις.
«Πρόκειται για μια τυπική πράξη μονομερούς εκφοβισμού», ανέφερε το υπουργείο, καλώντας την Ουάσιγκτον να καταργήσει «αμέσως» τους δασμούς και να επιλύσει τυχόν διαφορές μέσω «δίκαιου και ισότιμου διαλόγου» με τους εμπορικούς της εταίρους.
«Η επιθετική κίνηση της Κίνας στους δασμούς των ΗΠΑ επιβεβαιώνει ότι οδεύουμε προς έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, έναν πόλεμο που δεν έχει νικητές και που θα βλάψει την οικονομική ανάπτυξη και τη ζήτηση για βασικά προϊόντα όπως το αργό πετρέλαιο και τα διυλισμένα προϊόντα», δήλωσε ο Ole Hansen, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων στη Saxo Bank.
Σχολιάζοντας τη συγκεκριμένη απάντηση της Κίνας με ανάρτησή του στα Truth Social, ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε:
«Λάθος η κίνηση της Κίνας, πανικοβλήθηκε – Το μόνο πράγμα που δεν έχει περιθώριο να κάνει!»
Δασμοί Τραμπ: Εμπορικό σοκ
«Το άμεσο εμπορικό σοκ στην Ασία πιθανότατα θα αντηχήσει και στην Ευρώπη», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank για τη Γερμανία, Ρόμπιν Βίνκλερ. Οι Κινέζοι κατασκευαστές θα προσπαθήσουν να πουλήσουν περισσότερα από τα προϊόντα τους στην Ευρώπη και αλλού καθώς αντιμετωπίζουν «ένα τρομερό δασμολογικό τείχος στις ΗΠΑ».
«Θα πρέπει να λάβουμε μέτρα διασφάλισης για τις περισσότερες βιομηχανίες μας», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ. «Ανησυχούμε πολύ ότι αυτό θα είναι άλλο ένα σημείο έντασης με την Κίνα. Δεν περιμένω ότι θα αλλάξουν το μοντέλο εξαγωγικής πλεονάζουσας παραγωγικής τους ικανότητας».
Ο διπλωμάτης πρόσθεσε ότι η ΕΕ έχει ήδη επιβάλει δασμούς έως και 35% στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα και ότι είναι πιθανό οι Βρυξέλλες να πρέπει να ανεβούν «πολύ υψηλότερα» σε άλλα προϊόντα.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο αναλογίζονται τις επόμενες κινήσεις τους σε μια εποχή αναταραχής στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, αφού η κυβέρνηση Τραμπ κατέπληξε τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ με το εύρος και την κλίμακα των λεγόμενων αμοιβαίων δασμών. Σύμφωνα με το Yale Budget Lab, τα μέτρα έχουν οδηγήσει τον πραγματικό δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ σε επίπεδο που δεν έχει παρατηρηθεί από το 1909.
Η ΕΕ συγκαταλέγεται στις οικονομίες που υπόκεινται σε υψηλότερη εισφορά από τον βασικό δασμό του 10% που εφαρμόζει ο Λευκός Οίκος σε όλους τους εταίρους του εκτός από τον Καναδά και το Μεξικό.
Αλλά η Κίνα θα πληγεί ακόμα πιο σκληρά. Το Πεκίνο αντιμετωπίζει έναν «αμοιβαίο» δασμό 34%, επιπλέον του φόρου 20% που έχει ήδη επιβάλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο οποίος στόχευσε επίσης χώρες μέσω των οποίων οι κινεζικές εταιρείες εκτρέπουν προϊόντα στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και το Βιετνάμ, το οποίο αντιμετωπίζει νέο δασμό 46%.
Τραμπ: Η επέμβαση έχει τελειώσει, ο ασθενής επέζησε και αναρρώνει
«Νομίζω ότι πηγαίνει πολύ καλά. Οι αγορές θα εκτοξευθούν, οι μετοχές θα εκτοξευθούν, η χώρα θα εκτοξευθεί», είπε ο αμερικανός πρόεδρος αναχωρώντας χθες από τον Λευκό Οίκο για να συμμετάσχει σε ένα τουρνουά γκολφ που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία στο κλαμπ του στο Ντοράλ της Φλόριντα..
Η ανακοίνωση τάραξε τις αγορές παγκοσμίως, αλλά ο Τραμπ βρήκε την αντίδραση αναμενόμενη. Παρομοίασε τις Ηνωμένες Πολιτείες με άρρωστο ασθενή που χρειάζεται χειρουργική επέμβαση, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο για την αντίδρασή του στη χειρότερη πτώση του χρηματιστηρίου εδώ και χρόνια: «Νομίζω ότι πάει πολύ καλά. Έχουμε μια εγχείρηση, όπως όταν ένας ασθενής χειρουργείται και είναι ένα μεγάλο πράγμα. Είπα ότι έτσι ακριβώς θα γίνει», είπε.
Μίλησε για επενδύσεις τρισεκατομμυρίων δολαρίων που «έρχονται στη χώρα» από εταιρείες που θέλουν να παράγουν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ για να αποφύγουν τους δασμούς.
«Ο υπόλοιπος κόσμος θέλει να δει αν υπάρχει κάποιος τρόπος να κάνουν μια συμφωνία», είπε. Αργότερα, μιλώντας με τους δημοσιογράφους στο Air Force One, ο Τραμπ είπε ότι θα ήταν ανοιχτός στο να χρησιμοποιήσει τους δασμούς για να διαπραγματευτεί με άλλες χώρες και ότι αυτό θα εξαρτιόταν από το αν είχαν κάτι ιδιαίτερα αξιόλογο να προσφέρουν σε αντάλλαγμα.
«Για πολλά χρόνια, χειριζόμασταν λάθος τη μπάλα και θα το δείτε, νομίζω ότι θα είναι απίστευτο», δήλωσε ο Τραμπ καθώς έφευγε από τον Λευκό Οίκο.
JP Morgan για δασμούς Τραμπ: «Θα χυθεί αίμα»
Η μεγαλύτερη αμερικανική τράπεζα δίνει πλέον πιθανότητες 60% να διολισθήσει σε ύφεση η παγκόσμια οικονομία ως αποτέλεσμα της «Ημέρα Απελευθέρωσης» που διακήρυξε την Τετάρτη ο Τραμπ.
Οι αναλυτές της επενδυτικής τράπεζας αναφέρουν ότι εάν διατηρηθούν οι πολιτικές που εφαρμόζει η κυβέρνηση Τραμπ «πιθανότατα θα οδηγήσουν τις ΗΠΑ και ενδεχομένως την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση το τρέχον έτος».
Σε σημείωμά του προς τους πελάτες της επενδυτικής τράπεζας, το οποίο σύμφωνα με τον Bloomberg τιτλοφορείται «Θα χυθεί αίμα», ο επικεφαλής οικονομολόγος της JP Morgan, Μπρούς Κάσμαν, αναφέρει ότι λόγω των δασμών Τραμπ οι πιθανότητες ύφεσης αυξήθηκαν κατά 20% – στο 60% από 40% προηγουμένως.
Χαρακτήρισε επίσης τους δασμούς το μεγαλύτερο φορολογικό χαράτσι για τα αμερικανικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ από το 1968.
«Το αποτέλεσμα αυτής της αύξησης φόρων είναι πιθανό να μεγεθυνθεί – λόγω των αντιποίνων, της διολίσθησης του επιχειρηματικού κλίματος στις ΗΠΑ και των προβλημάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες», προσθέτει ο Κάσμαν.
Ο οικονομολόγος της JP Morgan επισημαίνει ότι οι δασμοί αποτελούν ένα «ουσιαστικό μακροοικονομικό σοκ».
Πετρέλαιο: Βουτιά 8%
Οι τιμές του πετρελαίου υποχώρησαν κατά 8% την Παρασκευή, οδεύοντας προς το χαμηλότερο κλείσιμό τους από τη μέση της πανδημίας του κορωνοϊού το 2021.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης Brent υποχώρησαν κατά 5,30 δολάρια ή 7,6%, στα 64,84 δολάρια το βαρέλι στις 1254 GMT. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αμερικανικού αργού West Texas Intermediate έχασαν 5,47 δολάρια ή 8,2% στα 61,48 δολάρια.
Και οι δύο δείκτες αναφοράς ήταν σε τροχιά για τις μεγαλύτερες εβδομαδιαίες απώλειές τους σε ποσοστιαίες τιμές σε περισσότερα από δύο χρόνια.
