Στο Χόλιγουντ η λάμψη των προβολέων σπάνια αφήνει χώρο για σκιές. Κι αυτές υπάρχουν. Εκεί κινούνται οι αφανείς μαέστροι της βιομηχανίας του κινηματογράφου, οι άνθρωποι που δεν ανεβαίνουν στη σκηνή αλλά καθορίζουν το αφήγημα κάθε φορά που δύο εκλεκτοί εκπρόσωποι του θεάματος συγκρούονται. Υπεύθυνοι δημοσίων σχέσεων, στρατηγικοί επικοινωνιολόγοι, ειδικοί των social media και σύμβουλοι διαχείρισης κρίσεων γίνονται αρχιτέκτονες της εικόνας των σταρ όταν εκείνοι εμπλέκονται σε κάποιο σκάνδαλο. Στήνουν «αυθόρμητες» αναρτήσεις, υποκινούν ή κατευνάζουν δημοσιεύματα, δομούν ή αποδομούν συστηματικά το προφίλ του αντίδικου του πελάτη τους κι αν η κόντρα λάβει δημόσιες διαστάσεις, σπεύδουν να την ελέγξουν, να την κατευθύνουν ή, αν χρειαστεί, να τη μετατρέψουν σε θέαμα κομμένο και ραμμένο για το κοινό.
Κάτι τέτοιο συνέβη και στην περίπτωση της Μπλέικ Λάιβλι, η οποία κατήγγειλε τον περασμένο Δεκέμβριο τον συμπρωταγωνιστή της και σκηνοθέτη της ταινίας «It ends with us» Τζάστιν Μπαλντόνι για σεξουαλική παρενόχληση κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Τέσσερις μήνες αργότερα, η υπόθεση παραμένει στα πρωτοσέλιδα των ταμπλόιντ αφού σύμφωνα με τις αναφορές της ηθοποιού, ο Μπαλντόνι με τους συνεργάτες του εκκίνησαν μια εκστρατεία λασπολόγησής της μετά τη δημοσιοποίηση του ζητήματος. Τα λεγόμενά της επιβεβαιώνουν πολυάριθμα γραπτά μηνύματα μεταξύ της ατζέντισσάς του, Τζένιφερ Αμπελ, και της ομάδας κρίσης που προσέλαβε όπου μεταξύ άλλων διακρίνεται η φράση «Ξέρεις ότι μπορούμε να θάψουμε οποιονδήποτε». Αν και την επιβεβαίωση ή όχι των στοιχείων μέλλει να την κάνει η Δικαιοσύνη, το παράδειγμα αυτό αποκαλύπτει τις δράσεις ενός συστήματος που υπό άλλες συνθήκες μένει αόρατο.
Αν και οι κόντρες μεταξύ των εκπροσώπων της βιομηχανίας του θεάματος δείχνουν να είναι καθημερινότητα, στην πραγματικότητα λιγοστές εξ αυτών ξεφεύγουν από τα κινηματογραφικά στούντιο στη δημόσια σφαίρα. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; «Κάποια από τα καλύτερα έργα ενός ανθρώπου των δημοσίων σχέσεων μπορεί να μη γίνουν ποτέ γνωστά, επειδή σταμάτησε κάτι που ήταν λάθος ή επανασχεδίασε κάτι σε μια διαφορετική αφήγηση ή έριξε το φως προς μια διαφορετική κατεύθυνση» αποκαλύπτει στο BBC ο Ντάνιελ Μπι, ατζέντης και σύμβουλος εμπορικών σημάτων με έδρα το Λος Αντζελες.
Στην εποχή των social media
Τις περασμένες δεκαετίες, η δουλειά τέτοιων επαγγελματιών που διαχειρίζονται κρίσεις αναγνωρίσιμων προσώπων περιελάβανε τον περιορισμό της ζημιάς απέναντι στα μέσα, που ήταν συνήθως εκπρόσωποι των εφημερίδων ή της τηλεόρασης. Πλέον η καθιέρωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης άλλαξε τους όρους του παιχνιδιού αλλά και την κατεύθυνση του μηχανισμού της λασπολόγησης που υποθάλπει τους λαθεμένους αστέρες. «Τώρα έχεις να αντιμετωπίσεις έναν ανώνυμο αλγόριθμο και λογαριασμούς όπου δεν ξέρεις ποιον έχεις απέναντί σου. Είναι πιο δύσκολο να ελέγξεις την κατάσταση από ποτέ άλλοτε» παραδέχεται ο Μπι. Η δυσκολία στη διαχείριση τέτοιων καταστάσεων δεν έγκειται μόνο στην αποσιώπηση πιθανόν συμβάντων αλλά κυρίως στην επικοινωνία με αυτόκλητους ακτιβιστές του πληκτρολογίου που πλέον μπορούν να διαμορφώνουν συνειδήσεις. Κάπως έτσι, λοιπόν, σε ένα σημερινό ψηφιακό τοπίο που μοιάζει περισσότερο με άγρια δύση, ο κάθε ελεύθερος σκοπευτής μπορεί να πυροβολεί διαρκώς με αναρτήσεις και σχόλια, πλήττοντας, κάποιες φορές θανάσιμα, την καριέρα ενός ηθοποιού. Κομμάτι του μπορεί να χαρακτηριστεί το «astroturfing», μια νέα πρακτική των γκουρού της επικοινωνίας του Χόλιγουντ όπου μια ενορχηστρωμένη εκστρατεία σπίλωσης παρουσιάζεται ως αυθόρμητη κίνηση της κοινής γνώμης. Για να λειτουργήσει αυτό προϋποθέτει τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης και τη δημιουργία μιας ψευδούς υποστήριξης από τον απλό κόσμο, κάτι που συχνά συντονίζεται μέσω συγκεκριμένων λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τρόπο που να φαίνεται φυσικός.
«Είναι η σκόπιμη φύτευση παραπληροφόρησης ή διαστρεβλωμένων εκδοχών της αλήθειας σε ορισμένα τμήματα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» λέει στο BBC η Κάρλα Σπάιτ, δημιουργός της εφαρμογής PR Mystery. «Ο στόχος είναι το μισό σημείο επιρροής όπου θα έχουν λίγη απήχηση αλλά έτσι ώστε να μην είναι πολύ προφανές. Δεν προσλαμβάνεις μια Καρντάσιαν για να το κάνει. Χτίζεται σε στρώματα. Είναι σαν να παίζεις μια πολύ σκοτεινή παρτίδα σκάκι. Βάζεις όλα τα κομμάτια στις σωστές θέσεις, ακριβώς τη σωστή ποσότητα ανακατεμένων πληροφοριών και μετά απλά παρακολουθείς την έκρηξη» λέει η ίδια. Παρόλο που οι αναρτήσεις δείχνουν αληθινές, δεν είναι. Είτε έγιναν από κάποιους πληρωμένους χρήστες είτε από μποτ που υπηρετούν τον συγκεκριμένο σκοπό. «Το μόνο που χρειάζεται είναι ένας ή δύο άνθρωποι να δημιουργήσουν ένα meme και να το δώσουν στους κατάλληλους. Χρειάζεται να εμφανιστεί ως τάση και μετά εξαφανίζεται. Κάτι στάζει εδώ, κάτι άλλο εκεί κι όταν γίνεται καλά, προκαλεί λίγη αναστάτωση» επισημαίνει η Σπάιτ.
Προκειμένου να κρατούν θέματα αντιδικιών μακριά από τις σελίδες του Τύπου, τα στούντιο συνηθίζουν να δίνουν μεγάλα διαφημιστικά έσοδα σε εφημερίδες, να στέλνουν γνωστούς ηθοποιούς στις εκδηλώσεις τους και να τους παραχωρούν αποκλειστικές συνεντεύξεις για τα εξώφυλλά τους. Ο κύκλος της σιωπής σπάει συνήθως μόνο από μέσα που βρίσκονται εκτός Χόλιγουντ. Δεν είναι τυχαίο πως η ιστορία με τον Χάρβεϊ Ουάινστιν αποκαλύφθηκε από το περιοδικό «New Yorker» και τους «New York Times», εφημερίδα που τώρα ανέδειξε την υπόθεση της Λάιβλι. «Είναι από τα λίγα μέρη που μπορούν να αντέξουν οικονομικά να το κάνουν αυτό και στη συνέχεια όλοι οι άλλοι να μπουν στο κόλπο ώστε κανείς να μη βάζει το κεφάλι του στη φωτιά» καταλήγει ο Ρίτσαρντ Ράσφιλντ, ιδρυτής του newsletter για το Χόλιγουντ «The Ankler».
