«Δεν μπορώ να φανταστώ ότι κάποιος άλλος, πέραν ή κάτω από τον Χίτλερ, θα ξεκινούσε κάτι τέτοιο με δική του πρωτοβουλία».
Η μαρτυρία – που χαρακτηρίζεται από τους επιστήμονες πολύ σημαντική – ανήκει στον Μπρούνο Στρέκενμπαχ, ο οποίος αν και ηγήθηκε ομάδων εκτελεστών που σκότωσαν εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίους – οι εισαγγελείς προσπάθησαν να τον κατηγορήσουν τουλάχιστον για ένα εκατομμύριο φόνους – δεν φυλακίστηκε ποτέ.
Το 1977, ωστόσο, και ενώ ήταν βαριά άρρωστος, διηγήθηκε την ιστορία της ζωής του σε έναν γερμανό δημοσιογράφο, μέσα σε σχεδόν τέσσερις ώρες. Το ηχογραφημένο υλικό παραδόθηκε στους βρετανικούς «Times» από τη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Χούβερ στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και είναι πλέον διαθέσιμο για πρώτη φορά στο κοινό, σε μια προσπάθεια να πέσει φως σε ένα από τα πλέον σημαντικά ερωτήματα του Ολοκαυτώματος, που ταλανίζει τους ιστορικούς εδώ και οκτώ δεκαετίες: σε ποιον βαθμό ο ίδιος ο Χίτλερ εμπνεύστηκε το σχέδιο εξόντωσης των Εβραίων της Ευρώπης ή αν επρόκειτο για αποτέλεσμα πρωτοβουλιών κατώτερων στελεχών που συναγωνίζονταν μεταξύ τους στην εφαρμογή της αντισημιτικής του ρητορικής με όλο και πιο ακραίες πράξεις.
Ο Στρέκενμπαχ – ο οποίος στις δίκες των SS τη δεκαετία του 1950, παρουσιαζόταν ως το τρίτο πρόσωπο στην ιεραρχία, κάτω από τον Χίτλερ και τον Χίμλερ – ήταν σε θέση να γνωρίζει. Το καλοκαίρι του 1941, καθώς προχωρούσαν οι μαζικές εκτελέσεις δεκάδων χιλιάδων Εβραίων στο ανατολικό μέτωπο, εκείνος τις επέβλεπε από το Κεντρικό Γραφείο Ασφάλειας του Ράιχ στο Βερολίνο. Ισχυρίστηκε, ωστόσο, ότι πληροφορήθηκε για τις πλήρεις προετοιμασίες του Ολοκαυτώματος μόνο στο τέλος του πολέμου.
Ο Τόμας Βέμπερ, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Αμπερντίν, ο οποίος ανακάλυψε το ηχογραφημένο υλικό, δήλωσε ότι ο ισχυρισμός του Στρέκενμπαχ – πως η πρώτη διαταγή ήρθε από τον Χίτλερ – έχει ιστορική σημασία και πως δεν είχε λόγο να πει ψέματα στο τέλος της ζωής του, με δεδομένο ότι δεν υπήρχε περίπτωση να δικαστεί.
