Η ΕΕ πρέπει να εξετάσει επιπλέον πηγές χρηματοδότησης για την ενίσχυση της άμυνας, όπως είναι οι επιχορηγήσεις, δηλώνει στη συνέντευξή της στα «ΝΕΑ» η Μπάιμπα Μπράζε, υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας. Παράλληλα, η λετονή αξιωματούχος τονίζει ότι η εμπλοκή και η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Βαλτική είναι ζωτικής σημασίας για την ευρωατλαντική ασφάλεια, θεωρεί την Τουρκία αξιόπιστο σύμμαχο, ενώ χαρακτηρίζει ισχυρές τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Λετονίας.
Ποιες προκλήσεις βλέπετε όσον αφορά την ανάγκη «τεράστιας αύξησης» των αμυντικών δαπανών στην Ευρώπη; Είναι η χρήση επιχορηγήσεων για την περαιτέρω χρηματοδότηση της άμυνας αναπόφευκτη;
Προτεραιότητά μας είναι μια ασφαλής, ανθεκτική και οικονομικά ισχυρή Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκές χώρες σε εθνικό επίπεδο και ως ΕΕ πρέπει να επενδύσουν περισσότερα και να δράσουν ταχύτερα στην ασφάλεια και την άμυνα. Οι συζητήσεις για την πρακτική εφαρμογή του σχεδίου ReArm Europe δεν έχουν διεξαχθεί ακόμη σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ΕΕ πρέπει επίσης να εξετάσει άλλες πηγές αμυντικής χρηματοδότησης, όπως επιχορηγήσεις. Η ευθυγράμμιση με τους στόχους ικανοτήτων του ΝΑΤΟ είναι ζωτικής σημασίας και αναμένουμε από όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις εθνικές αμυντικές τους δαπάνες. Το 2025 η Λετονία διαθέτει το υψηλότερο ποσό αμυντικών επενδύσεων στην ιστορία της, πάνω από 1,5 δισ. ευρώ, ή 3,66% του ΑΕΠ, και έχει δεσμευτεί να τις αυξήσει στο 5% τα επόμενα χρόνια.
Τι πιστεύετε για τον «συνασπισμό των προθύμων» που σχηματίζεται για την Ουκρανία και μπορεί επίσης να σχηματιστεί για την ενίσχυση της άμυνας της Ευρώπης; Σε ποιον βαθμό χώρες όπως η Τουρκία μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στην ασφάλεια της Ευρώπης;
Η Λετονία εκτιμά την ηγεσία της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας στη διοργάνωση συζητήσεων μεταξύ ομοϊδεατών χωρών για τον σχηματισμό ενός «συνασπισμού των προθύμων» για την ανάπτυξη ενός σχεδίου για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής ανάπτυξης μιας πολυεθνικής δύναμης καθησυχασμού με την υποστήριξη ασφαλείας και enablers των ΗΠΑ. Η Τουρκία είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος του ΝΑΤΟ, με έναν από τους ισχυρότερους στρατούς, που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και συμβάλλει σημαντικά στην υποστήριξη της Ουκρανίας. Ενδιαφέρεται επίσης να υποστηρίξει την επίτευξη μιας δίκαιης και διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία.
Οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον οι ίδιες. Η άμυνα της Λετονίας συνδέεται με το πρόγραμμα ειδικής στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ. Πώς βλέπετε να προχωρούν οι διατλαντικές σχέσεις;
Η συνεργασία μας με τις ΗΠΑ είναι εξαιρετική σε στρατιωτικούς, οικονομικούς, πολιτιστικούς, τεχνολογικούς τομείς και μεταξύ των κοινοτήτων μας. Στα 107 έτη διμερών σχέσεων οι ΗΠΑ ήταν, είναι και θα συνεχίσουν να είναι ο κύριος στρατηγικός μας εταίρος. Η εμπλοκή και η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην περιοχή της Βαλτικής, είναι ζωτικής σημασίας για τη σταθερότητα και την ασφάλεια του ευρωατλαντικού χώρου. Μοιραζόμαστε μια κοινή κατανόηση και ένα αμοιβαίο ενδιαφέρον για την οικοδόμηση μιας πιο ικανής συμμαχίας του ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση αλληλένδετων προκλήσεων ασφάλειας σε Ευρωατλαντικό και Ινδο-Ειρηνικό. Είμαστε ευγνώμονες στον αμερικανό ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο για την απόφασή του να συνεχίσει να χρηματοδοτεί στρατιωτική βοήθεια προς τα κράτη της Βαλτικής. Η στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ ήταν και θα παραμείνει σημαντική για την ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων της Λετονίας. Στη Σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ ο Μάρκο Ρούμπιο δεσμεύθηκε για ακλόνητη δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η απαίτηση για την Ευρώπη να επενδύει περισσότερα και γρηγορότερα στη δική της ασφάλεια και άμυνα παραμένει αμετάβλητη.
Πώς μπορεί η Ευρώπη να συμμετέχει στις συζητήσεις ΗΠΑ – Ρωσίας για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία;
Η επίτευξη δίκαιης και διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της Ουκρανίας και της Ευρώπης. Οι Ουκρανοί πάνω απ’ όλα θέλουν ειρήνη. Εκτιμούμε τη δέσμευση και τις προσπάθειες του προέδρου Τραμπ προς αυτή την προσπάθεια. Δυστυχώς δεν είδαμε ρωσικό ενδιαφέρον για ειρήνη. Την ίδια στιγμή η οικονομία της Ρωσίας είναι αδύναμη, οι κυρώσεις της ΕΕ αποδίδουν και πρέπει να ενισχυθούν. Η Λετονία θα συνεχίσει να υποστηρίζει την επιβολή αυξημένων κυρώσεων στη Ρωσία. Υποστηρίζουμε περαιτέρω περιορισμούς στους ενεργειακούς πόρους και τις πρώτες ύλες, καθώς και περιορισμούς στις μεταφορές, τα logistics και την πρόσβαση στην τεχνολογία. Ούτε η Ρωσία ούτε οποιοδήποτε άλλο τρίτο μέρος μπορεί να έχει βέτο στη μελλοντική ανάπτυξη της Ουκρανίας και θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε ενεργά τις μεταρρυθμίσεις της προς την ευρωατλαντική ολοκλήρωση. Είναι ζωτικής σημασίας να ενταθούν οι συνεισφορές των ευρωπαϊκών χωρών και να διατηρηθεί στενή συνεργασία Ευρώπης – ΗΠΑ στη συνολική ειρηνευτική διαδικασία.
Ποιες προοπτικές βλέπετε στη σχέση Ελλάδας – Λετονίας;
Λετονία και Ελλάδα είναι στενοί σύμμαχοι στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα δεν αναγνώρισε ποτέ την κατοχή της Λετονίας και οι διπλωματικές σχέσεις Λετονίας – Ελλάδας έχουν ιστορία πάνω από 100 χρόνια. Εχουμε έναν εξαιρετικό πολιτικό διάλογο και ισχυρές διμερείς σχέσεις και έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές επισκέψεις υψηλού επιπέδου τα τελευταία χρόνια παρά τη γεωγραφική απόσταση μεταξύ των δύο χωρών. Και οι δύο χώρες βρίσκονται στα σύνορα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις, όπως η παράνομη μετανάστευση και οι υβριδικές απειλές. Είμαστε έτοιμοι να ενισχύσουμε τη συνεργασία και να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις από κοινού, μεταξύ άλλων με την ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας, των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Η Λετονία συμβάλλει σημαντικά στην αποστολή του FRONTEX στην Ελλάδα, ενώ και οι δύο κατατάσσονται μεταξύ των πέντε χωρών του ΝΑΤΟ με τις υψηλότερες επενδύσεις στην άμυνα ως ποσοστό του ΑΕΠ. Οι δύο χώρες έχουν μεγάλες δυνατότητες συνεργασίας στον αμυντικό και οικονομικό τομέα. Υπάρχει επίσης σημαντικό δυναμικό για την επέκταση του διμερούς εμπορίου, ιδίως σε τεχνολογίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, στη βιοϊατρική και τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών. Εκτιμούμε επίσης την αυξανόμενη συνεργασία στον τουρισμό και είναι προς το συμφέρον μας να την ενισχύσουμε περαιτέρω. Επιπλέον, προσβλέπουμε σε στενή συνεργασία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τον Ιανουάριο η Ελλάδα ξεκίνησε τη διετή θητεία της ως μη μόνιμο μέλος του ΣΑΗΕ και η εμπειρία της είναι σημαντική για τη Λετονία, καθώς είμαστε υποψήφιοι στις επερχόμενες εκλογές του τον Ιούνιο για τη θητεία 2026-2027.
