Οταν την περασμένη εβδομάδα έγραφα για το αποτρόπαιο βίντεο που διαφήμιζε το TrumpGaza και που αναπαρήγε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, δεν φανταζόμουν ότι θα το ξεπερνούσε, τόσο γρήγορα, η πραγματικότητα. Εκείνο, τουλάχιστον, ήταν προϊόν τεχνητής νοημοσύνης και, υποτίθεται, δεν είχε την επίσημη υπογραφή του Τραμπ. Αυτό όμως που είδαμε την Παρασκευή ήταν ένας άτεχνος παροξυσμός κατακρήμνισης των στοιχειωδών προσχημάτων με πρωταγωνιστή τον ίδιο.
«Πέραν κάθε διπλωματικού προηγουμένου» χαρακτήρισαν τη συνάντηση του Ζελένσκι με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Συγγνώμη, αλλά ήταν κάτι πολύ περισσότερο. Ηταν πέραν της ανθρώπινης ηθικής. Αυτής που βάζει τα όρια στις συμπεριφορές των ανθρώπων και, ειδικά, στη σχέση μεταξύ ισχυρού και ανίσχυρου και τα οποία, όταν ξεπερνιούνται, είναι σαν να οπισθοδρομεί ή έννοια του πολιτισμού. Οταν μάλιστα αυτό γίνεται στο «ισχυρότερο» γραφείο του κόσμου και με τις κάμερες επάνω του, δεν υπάρχει «σαν». Ο πολιτισμός οπισθοδρομεί σε ένα πολύ σκοτεινό σημείο που δεν είμαι σίγουρη αν υπάγεται στο μακρινό παρελθόν ή σε ένα οργουελικό μέλλον.
Η παγίδα στον Ζελένσκι για το ότι δεν υπήρξε συνάντηση χωρίς κάμερες πριν από τη συνέντευξη Τύπου, το ύφος και η γλώσσα του Τραμπ που αναφερόταν σε έθνη σαν να μιλάει για εμπορεύματα, και μάλιστα με χαρτοπαικτικούς όρους, οι θεατρινισμοί του Βανς, οι δημοσιογράφοι σε ρόλο προβοκάτορα, η απελπισία στην κίνηση της πρεσβευτού της Ουκρανίας στις ΗΠΑ δείχνουν προς ένα δυστοπικό μέλλον όπου το bullying, o τραμπουκισμός, ο κουτσαβακισμός γίνονται επίσημοι τρόποι επικοινωνίας μεταξύ αρχηγών κρατών. Και η επιθυμία του ισχυρού προβιβάζεται σε νόμο. Παλιά, αυτό το τελευταίο το λέγαμε «νόμο της ζούγκλας». Τώρα δεν ξέρω πώς λέγεται. Μπορεί και «νέα τάξη πραγμάτων».
Θα σταθώ στον δηκτικό και ειρωνικό τρόπο με τον οποίο εγκάθετος δημοσιογράφος, από τους πυρήνες του MAGA, δεν ρώτησε ακριβώς, αλλά έβρισε τον Ζελένσκι επειδή δεν φόρεσε κοστούμι σε αυτή την επίσημη εμφάνιση σε αυτό το τόσο σημαντικό γραφείο – εκεί δηλαδή που πριν από λίγα 24ωρα περιδιάβαζε ο Μασκ ντυμένος υπάλληλος εταιρείας fast food και ο γιος του μόνο που δεν έκανε πιπί του στο χαλί. Ενας «δημοσιογράφος» που δεν ξέρει ότι ο Ζελένσκι έχει δηλώσει, από την αρχή της εισβολής στην Ουκρανία, ότι όσο κρατάει ο πόλεμος θα φοράει πάντα στρατιωτικά ρούχα. Κάπου στα πλάνα μάλιστα πρόσεξα ότι μέσα στο γραφείο, πάνω σε ένα τραπεζάκι, ήταν ένα γλυπτό κεφάλι που έμοιαζε να είναι του Τσόρτσιλ. Αλλά και του Τσόρτσιλ να μην είναι, ουδείς ήξερε εκεί μέσα ότι ο «πατέρας της νίκης» του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, φορούσε επίσης στρατιωτική στολή;
Οι φίλοι μου «ψήνονται»
«Ελα, μωρέ, τώρα. Αυτά λέγονται στις διπλωματικές συναντήσεις. Απλώς έως τώρα δεν προβάλλονταν δημόσια. Δεν είναι καλύτερα να γίνονται όλα στο φως;». Ακουσα από κάποιους και αυτά. Και μου έκανε εντύπωση διότι είναι άνθρωποι με «δημοκρατικές» – όπως πιστεύουν οι ίδιοι – απόψεις. Οι οποίοι μοιάζει να έχουν ξεχάσει ότι «διαφάνεια» (κάτι για το οποίο οδύρονται – και πολύ καλά κάνουν – σε σχέση με τα εσωτερικά της χώρας μας) δεν σημαίνει ακριβώς αυτό. Είναι οι (κρυφοί και φανεροί) υποστηρικτές του Πούτιν, αυτοί που πριν από τρία χρόνια ήταν «με τον άνθρωπο». Ξεχνούν όμως ότι ο κροκόδειλος που έφαγε τον «εχθρό» σου δεν είναι οπωσδήποτε φίλος σου. Και μπορεί να σε κάνει μια χαψιά πριν το καταλάβεις.
Ναι λοιπόν, έχει πολύ μεγάλη σημασία να τηρούνται τα προσχήματα. Να μην προβάλλονται η αγένεια, η προκλητικότητα, η προβοκάτσια, η προσβλητική συμπεριφορά. Να μη γίνονται οι βακτηρίες που θα μας πάνε σε έναν κόσμο όπου η χυδαιότητα φαίνεται ως φυσικό απότοκο της ισχύος. Αυτά τα προσχήματα που διασώζονται ακόμη και στους αρχετυπικούς τυράννους της λογοτεχνίας και της δραματουργίας. Εκτός και αν, χωρίς προσχήματα, αυτοί οι τύποι καταρρέουν πιο γρήγορα. Η Ιστορία τουλάχιστον αυτό διδάσκει.
