Ένας υπερασπιστής των φτωχών και ένας πολέμιος της λιτότητας – Όταν ο Πάπας Φραγκίσκος συνάντησε τον Αλέξη Τσίπρα
Πίσω στον Σεπτέμβριο του 2014… Ο Αλέξης Τσίπρας, αρχηγός της αντιπολίτευσης τότε, επισκέφθηκε το Βατικανό. Τον υποδέχθηκε ο Πάπας Φραγκίσκος. Μια σπίθα αμοιβαίου σεβασμού άναψε. Ένας ριζοσπάστης αριστερός και αυτοαποκαλούμενος άθεος χαιρέτισε τον Πάπα ως «ποντίφικα των φτωχών», μετά τη συνάντηση που είχαν.
Συζήτησαν θέματα που άπτονται της κοινωνικής δικαιοσύνης, της διαπιστωμένης ανισότητας που κυριαρχεί στον κόσμο. Μίλησαν για πανανθρώπινες αξίες όπως η ειρήνη. Η οικονομική κρίση της Ευρώπης, οι πόλεμοι, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών και η προσφυγική κρίση αποτέλεσαν τη μαγιά για να ανθίσει ένας αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ των δύο ανδρών.
Πάπας Φραγκίσκος – Αλέξης Τσίπρας: Από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, συνοδοιπόροι στις πανανθρώπινες αξίες
Οι κοινές μάχες για την αξιοπρέπεια των αδύναμων που αναπτύχθηκαν τα αμέσως επόμενα χρόνια τους έφεραν πιο κοντά αναπτύσσοντας έναν αλληλοσεβασμό.
2014: Επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στο Βατικανό και συνάντηση με τον Πάπα Φραγκίσκο
Το βιβλίο, η Λέσβος και η προσφυγιά
Στο βιβλίο του «Ελπίδα» («Hope»), που κυκλοφόρησε το 2025, ο Πάπας Φραγκίσκος ανοίγει την καρδιά του και μοιράζεται μια συγκινητική ανάμνηση από τη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα, τον πρώην πρωθυπουργό της Ελλάδας, στη Λέσβο το 2016. Μέσα από τις σελίδες του, ο Πάπας, δεν γράφει απλώς για πολιτική ή διαχείριση κρίσεων· «υφαίνει» μια ιστορία ανθρωπιάς, ελπίδας και βαθιάς σύνδεσης.
Το σκηνικό άκρως συγκινησιακό: o καταυλισμός της Μόριας, γεμάτος ψυχές που αναζητούν καταφύγιο, με τον αέρα να κουβαλά πόνο αλλά και ελπίδα. Εκεί, ο Πάπας Φραγκίσκος (ξανά) συναντά τον Αλέξη Τσίπρα, έναν πολιτικό που, παρά το βάρος της οικονομικής κρίσης που «έπνιγε» την Ελλάδα, στάθηκε υποστηρικτικά στο ανθρώπινο δράμα που προκαλεί η προσφυγιά.
Άφιξη του Πάπα Φραγκίσκου στο νησί της Λέσβου
Ο Πάπας περιγράφει τον Τσίπρα ως έναν ηγέτη που, παρά τις πολιτικές και οικονομικές πιέσεις που δεχόταν η Ελλάδα κατά την κορύφωση της οικονομικής κρίσης, επέδειξε αξιοσημείωτη ευαισθησία και αποφασιστικότητα στο προσφυγικό ζήτημα.
Αναφέρει συγκεκριμένα τη συνομιλία τους για τρεις οικογένειες προσφύγων από τη Συρία, οι οποίες είχαν εξασφαλίσει τα απαραίτητα έγγραφα για μετανάστευση, αλλά δεν είχαν ακόμα προορισμό. Ο Τσίπρας, σύμφωνα με τον Πάπα, συνεργάστηκε στενά μαζί του για να διευκολυνθεί η μεταφορά 12 προσφύγων (μεταξύ των οποίων και οι τρεις οικογένειες) στην Ιταλία, με το παπικό αεροσκάφος, μετά την επίσκεψη στη Λέσβο. Αυτή η κίνηση θεωρήθηκε πρωτοφανής και έλαβε διεθνή προβολή, καθώς υπογράμμισε τη δυνατότητα συνεργασίας μεταξύ πολιτικών και θρησκευτικών ηγετών για την αντιμετώπιση ανθρωπιστικών κρίσεων.
Είναι χαρακτηριστική η φράση του Πάπα για «.. έναν άνθρωπο προς τον οποίο έχω βαθύ σεβασμό. Ενός πολιτικού που ήξερε να αγωνίζεται για το καλό του λαού του».
Ο Πάπας Φραγκίσκος προτείνει Τσίπρα για το Νόμπελ Ειρήνης
Ο Φραγκίσκος τονίζει ότι ο Τσίπρας δεν περιορίστηκε σε συμβολικές χειρονομίες, αλλά εργάστηκε για τη βελτίωση των συνθηκών στους καταυλισμούς και την προώθηση πολιτικών ένταξης, παρά τις περιορισμένες δυνατότητες της Ελλάδας εκείνη την εποχή. Χαρακτηρίζει την προσέγγισή του ως παράδειγμα «πολιτικής με ανθρωπιά», σε αντίθεση με την ξενοφοβία και τον λαϊκισμό που κυριαρχούσαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, ο Πάπας σημειώνει ότι ο Τσίπρας, ως αριστερός πολιτικός, δεν δίστασε να συνεργαστεί με θρησκευτικούς ηγέτες, γεγονός που ενίσχυσε την αμοιβαία εκτίμηση.
Το 2019, ο Πάπας, επιστρέφοντας από το Μαρόκο, εξέφρασε δημόσια την εκτίμησή του για τον Τσίπρα, προτείνοντας μάλιστα να εξεταστεί η υποψηφιότητά του για το Νόμπελ Ειρήνης, λόγω της συμβολής του στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης και στην υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η αναφορά στο βιβλίο του 2025 ενισχύει αυτή την εικόνα, παρουσιάζοντας τον Τσίπρα ως έναν από τους λίγους πολιτικούς που μοιράστηκαν το όραμα του Πάπα για μια πιο δίκαιη και συμπονετική κοινωνία.
Ο αντίκτυπος εντός και εκτός Ελλάδας
Η αναφορά του Πάπα στον Τσίπρα έχει προκαλέσει συζητήσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Στην Ελλάδα, η αναφορά έτυχε θετικής υποδοχής από υποστηρικτές του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι τη θεώρησαν επιβεβαίωση της ανθρωπιστικής κληρονομιάς που άφησε η διακυβέρνησή του (2015-2019). Ωστόσο, υπήρξαν και επικρίσεις από πολιτικούς αντιπάλους, που υποστήριξαν ότι η αναφορά υπερεκτιμά τη συμβολή του Τσίπρα ή ότι χρησιμοποιείται για πολιτική προβολή.
Διεθνώς, η αναφορά εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο του βιβλίου, όπου ο Πάπας επικρίνει την άνοδο της ακροδεξιάς και την απροθυμία πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν το προσφυγικό με ανθρωπιστικό τρόπο. Ο Τσίπρας παρουσιάζεται ως εξαίρεση, μαζί με άλλους ηγέτες που ο Πάπας επαινεί, όπως η Άνγκελα Μέρκελ για την απόφασή της να δεχθεί πρόσφυγες το 2015.
Ο αποχαιρετισμός
Στην είδηση του θανάτου του Πάπα Φραγκίσκου ο Αλέξης Τσίπρας έσπευσε να εκφράσει τη βαθιά του θλίψη και τα συλλυπητήρια του στους απανταχού Χριστιανούς, και όχι μόνο «για την απώλεια ενός πνευματικού ηγέτη που επέλεξε να είναι κάτι παραπάνω από όσα σημαντικά προσέδιδαν τα αξιώματά του».
Ο Αλέξης Τσίπρας σημείωσε ότι: «επέλεξε να γίνει η φωνή όσων δεν έχουν φωνή, των φτωχών και των κατατρεγμένων. Με το έργο και τη διακονία του, ανέδειξε έμπρακτα την ανάγκη για ειρήνη, αλληλεγγύη και διαθρησκευτικό διάλογο, ακόμη και όταν χρειάστηκε να πάει κόντρα στις αποφάσεις των ισχυρών.
Για τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη σφαγή στην Παλαιστίνη.
Για τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και όπου γης.
Για την κλιματική κρίση και τη διόγκωση των ανισοτήτων.
Για την ξεκάθαρη σύγκρουσή του με τον εθνικισμό και τη μισαλλοδοξία.
Για την υπεράσπιση του δικαιώματος των προσφύγων στη ζωή με αξιοπρέπεια.
Για όλα αυτά, η φωνή του, που σήμερα σίγησε, θα λείψει από την ανθρωπότητα, ιδίως σε μια εποχή που το άδικο, η απληστία και το μίσος ντύνονται πολλές φορές με τα ιερά άμφια της πίστης ή εμφανίζονται απο πολλούς ως φυσικό φαινόμενο».
