Εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ–Κίνας: Θα είναι η ΕΕ «παράπλευρη απώλεια»; – «Κίνδυνος» τα κινεζικά προϊόντα
Η Κίνα εδώ και χρόνια αποτελεί μια σταθερή πρόκληση για την ευρωπαϊκή οικονομία. Πλέον, όμως, αυτή η πρόκληση ενδέχεται να μετατραπεί σε μια άμεση κρίση, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διεθνών αναλυτών.
Πιο συγκεκριμένα, ο εμπορικός πόλεμος που έχει πυροδοτήσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ – κατά κύριο λόγο απέναντι στην Κίνα στην οποία έχει επιβάλλει δασμούς ύψους 145% – αφήνει αναπάντητο το ερώτημα για το πού θα στραφούν τα κινεζικά προϊόντα που προηγουμένως κατευθύνονταν στην αμερικανική αγορά, εγείροντας ανησυχίες πως θα «πλημμυρίσουν» την Ευρώπη, πλήττοντας περαιτέρω τις βιομηχανίες σε Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και συνολικά σε ολόκληρη την ΕΕ.
Η κινεζική βιομηχανία παράγει τεράστιο όγκο προϊόντων σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές, όπως ηλεκτρικά οχήματα με κρατικές επιδοτήσεις, ηλεκτρονικές συσκευές, παιχνίδια, χάλυβα εμπορικής χρήσης και άλλα. Πολλά από αυτά προορίζονταν για την αμερικανική αγορά, όμως για την ώρα φαίνεται πως θα συναντούν «τοίχο» εκεί – οπότε και θα προσπαθήσουν να απορροφηθούν αλλού.
Έτσι, οι χώρες της ΕΕ έχουν βρεθεί παγιδευμένες στο επίκεντρο της κλιμακούμενης εμπορικής σύγκρουσης μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, με τους ευρωπαίους ηγέτες να προσπαθούν να αποφύγουν τον ρόλο της «παράπλευρης απώλειας».
Προειδοποιήσεις Μακρόν
Ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχε προειδοποιήσει ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα για τις έμμεσες συνέπειες των αμερικανικών αποφάσεων, καλώντας την ΕΕ να λάβει μέτρα. «Οι δασμοί κατά της Κίνας είναι τεράστιοι… Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ότι ορισμένα προϊόντα θα εκτραπούν προς την Ευρώπη, γεγονός που θα πλήξει τις οικονομίες μας και θα διαταράξει την ισορροπία συγκεκριμένων τομέων και αγορών», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο γαλλικός «Monde», επικαλούμενος ειδικούς, αναφέρει πως ο ευρωπαϊκός χαλυβουργικός τομέας, που ήδη αντιμετωπίζει δυσκολίες, ενδέχεται να δεχτεί περαιτέρω πλήγμα, ενώ και οι ευρωπαίοι κατασκευαστές αλουμινίου και φωτοβολταϊκών, τομείς στους οποίους κυριαρχεί η Κίνα, εκτίθενται πλέον σε αυξημένο ρίσκο.
Ωστόσο, η επίδραση θα μπορούσε να μην είναι απόλυτα αρνητική. Ο Ορελιέν Σοσέ, καθηγητής στο London School of Economics, υποστήριξε μιλώντας στο France 24 ότι η συνολική επίδραση της εμπορικής αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Κίνας μπορεί να προσφέρει εμπορικό πλεονέκτημα στην Ευρώπη: «Το εμπορικό μέτωπο Τραμπ κατά της Κίνας ίσως προσφέρει στην ΕΕ ένα παράθυρο ευκαιρίας να αυξήσει τις εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ».
«Ο φαύλος κύκλος της ανταπόδοσης»
Ο καθηγητής προειδοποίησε όμως ότι, σε περίπτωση σημαντικής εισροής κινεζικών προϊόντων, η Ευρώπη πιθανόν να απαντήσει με δικά της μέτρα προστατευτισμού. «Κι έτσι μπαίνουμε σε μια λογική ανταπόδοσης, από την οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να βγεις», τόνισε. «Αυτός είναι και ο λόγος που αποφεύγουμε εδώ και 80 χρόνια τέτοιου είδους εμπορικές συγκρούσεις».
Ο Νόα Μπάρκιν, αναλυτής της Rhodium Group, εξηγεί στους New York Times πως «το χειρότερο σενάριο θα είναι να έχουμε υψηλούς δασμούς από τις ΗΠΑ (που αυτή τη στιγμή είναι στο 10%), και ταυτόχρονα κατακλυσμό κινεζικών προϊόντων στην Ευρώπη. Αυτό θα είναι διπλό χτύπημα για τη βιομηχανία της Ευρώπης — και είναι αυτό που όλοι θέλουν να αποφύγουν».
Οι εντάσεις ΕΕ – Κίνας
Σε γενικότερο πλαίσιο, η ΕΕ χαρακτηρίζει μέχρι τώρα την Κίνα «αντίπαλο», ενώ οι διμερείς σχέσεις έχουν επιδεινωθεί, εν μέρει λόγω της στήριξης του Πεκίνου στη Ρωσία στον πόλεμο στην Ουκρανία. Παράλληλα, το εμπορικό έλλειμμα της ΕΕ έναντι της Κίνας άγγιξε τα 292 δισ. ευρώ το 2023.
Ενδεικτικά, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ευρωπαίου Επιτρόπου Μάρος Σέφτσοβιτς στο Πεκίνο, οι συνομιλίες είχαν έντονους τόνους, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δηλώνει: «Οι σημερινές εμπορικές σχέσεις ΕΕ-Κίνας παραμένουν σε ανισορροπία, με διευρυνόμενο εμπορικό έλλειμμα, τροφοδοτούμενο από παράνομες κρατικές επιδοτήσεις».
Στόχος η αποφυγή εμπορικού πολέμου
Παρά τις εντάσεις, η ΕΕ φαίνεται πως επιδιώκει την αποφυγή ενός ευρύτερου εμπορικού πολέμου. Για την ώρα, διαθέτει εργαλεία πίεσης έναντι του Πεκίνου, όπως η επιβολή σημαντικών δασμών πέρυσι στις εισαγωγές κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων — θέμα που βρίσκεται ακόμα υπό διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο πλευρών.
Από την άλλη, το Πεκίνο αναζητεί συμμάχους εν μέσω της κλιμακούμενης παγκόσμιας εμπορικής έντασης. Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, ταξίδεψε την περασμένη εβδομάδα στην Κίνα όπου συνάντησε τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, επιχειρώντας να ενισχύσει τη διμερή συνεργασία ως αντίβαρο στους αμερικανικούς δασμούς. Στη συνάντηση αυτή, ο Σι έτεινε το χέρι προς την ΕΕ, προσκαλώντας τη να ενώσουν τις δυνάμεις τους ώστε να «αντισταθούν» από κοινού στην «εκβιαστική τακτική» του Τραμπ.
Προς το παρόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν φαίνεται να δείχνει μεγάλο ενθουσιασμό για αυτή την προσέγγιση — αντ’ αυτού, θα προτιμούσε το σενάριο η Κίνα να επιτύχει μια συμφωνία με τις ΗΠΑ, ελπίζοντας να αποφύγει τις όποιες επιπτώσεις θα έφερνε η εμπορική σύγκρουση μεταξύ των δυο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.
Το ερχόμενο καλοκαίρι πάντως αναμένεται να πραγματοποιηθεί μια σύνοδος κορυφής ΕΕ-Κίνας, πιθανώς το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου.
