Είναι εφικτοί οι φιλόδοξοι οικονομικοί στόχοι που έθεσαν οι νέοι κυβερνήτες της Συρίας; | Ειδησεις

Τα οικονομικά προβλήματα της Συρίας είναι βαθιά, γεγονός που ώθησε τη νέα κυβέρνηση να αλλάξει ριζικά την οικονομική της πολιτική.

Η προσωρινή κυβέρνηση της Συρίας έχει δώσει αρκετές υποσχέσεις για τον μετασχηματισμό της οικονομίας της χώρας μετά την απομάκρυνση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ τον Δεκέμβριο. Η ανατροπή του Άσαντ ήρθε μετά από δεκαετίες σιδηράς κυριαρχίας της οικογένειάς του και την απομόνωση της Συρίας από τη διεθνή διπλωματία και τις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Όπως αναφέρει το al monitor,  αστραπιαία επίθεση υπό την ηγεσία της αντάρτικης ομάδας Hayat Tahrir al-Sham οδήγησε στη διαφυγή του Άσαντ στη Μόσχα στις 8 Δεκεμβρίου. Μια μεταβατική κυβέρνηση σχηματίστηκε μεταξύ της HTS και άλλων πολιτοφυλακών και ο ηγέτης της HTS Αχμέντ αλ-Σαράα διορίστηκε προσωρινός πρόεδρος της Συρίας. Η μεταβατική κυβέρνηση θα παραμείνει μέχρι την 1η Μαρτίου, αλλά οι προσπάθειες για τη θέσπιση νέου συντάγματος και κυβέρνησης είναι πιθανό να πάρουν χρόνο.

Παρά το ποσοστό αλφαβητισμού 94%, ένα από τα υψηλότερα στη Μέση Ανατολή, τα οικονομικά προβλήματα της Συρίας είναι βαθιά. Μεταξύ του 2010 – ένα χρόνο πριν από το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στη Συρία – και του 2021, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Συρίας μειώθηκε κατά 54%. Οι δυτικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη χώρα από τον Μάιο του 2011 λόγω του πολέμου συνέβαλαν στην πτώση αυτή. Περίπου το 90% της χώρας ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.

Χρειάζονται δισεκατομμύρια δολάρια για την ανοικοδόμηση της χώρας μετά τις καταστροφικές συνέπειες του πολέμου. Οι εκτιμήσεις για το κόστος κυμαίνονται μεταξύ 250 και 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων και δεν είναι σαφές ποιες ξένες κυβερνήσεις θα βοηθήσουν στη χρηματοδότησή του. 

Διεθνείς σύμμαχοι

Ο Χένρι Μπάρκι, επίκουρος ανώτερος συνεργάτης για τις μελέτες της Μέσης Ανατολής στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, δήλωσε ότι η Τουρκία και τα κράτη του Κόλπου έχουν καλούς λόγους να βοηθήσουν τη Συρία.

«Η Τουρκία είναι μακράν ο πιο σημαντικός κερδισμένος», δήλωσε. «Δεν συνορεύει μόνο με τη Συρία, αλλά έχει έναν πολύ δυναμικό και ευέλικτο βιομηχανικό τομέα που είναι αρκετά ανταγωνιστικός και προετοιμασμένος από την κυβέρνηση να κινηθεί γρήγορα στη Συρία. Ο αγροτικός της τομέας είναι επίσης σημαντικός».

Η Τουρκία έχει φιλοξενήσει 3 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες, ορισμένοι από τους οποίους έχουν δημιουργήσει επιχειρήσεις και έχουν αποκτήσει τουρκική τεχνογνωσία και ανεκτίμητες διασυνδέσεις που μπορούν εύκολα να μεταφερθούν στη Συρία, πρόσθεσε. Σε μια εποχή που οι δασμοί του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα προκαλέσουν πιθανότατα πλήγμα στο εμπόριο, η Τουρκία θα αναζητήσει εναλλακτικές αγορές για να καλύψει τις απώλειες. 

«Πολιτικά, ο Ερντογάν πάντα επεδίωκε να κυριαρχήσει στη Συρία», πρόσθεσε ο Μπάρκι. «Είχε δημιουργήσει μια πολύ ισχυρή σχέση με τον Άσαντ πριν από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου. Θα προσπαθήσει να ανακατασκευάσει αυτή τη συμφωνία, επειδή πάντα έβλεπε τη Συρία ως αγωγό για μεγαλύτερη επιρροή στον αραβικό κόσμο και τη Μέση Ανατολή».

Είπε ότι πολλά από τα αραβικά κράτη του Κόλπου, με πιθανή εξαίρεση το Κατάρ, ενδιαφέρονται να περιορίσουν την τουρκική επιρροή στη Δαμασκό, επειδή δεν εμπιστεύονται και φοβούνται τον Ερντογάν.

Επιπλέον, ευθυγραμμιζόμενη με το Ιράν, η Συρία συνεργαζόταν ενεργά με τον μεγαλύτερο εχθρό του Κόλπου. 

«Τέλος, μια ασταθής Συρία ή μια Συρία στα χέρια σκληροπυρηνικών ισλαμιστών αποτελεί ιδιαίτερο κίνδυνο για την ασφάλεια των συντηρητικών μοναρχιών», πρόσθεσε ο Μπάρκι.

Η Συρία εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Για παράδειγμα, η Ρωσία παρέχει και συντηρεί μεγάλο μέρος του στρατιωτικού εξοπλισμού της Συρίας. Ο Άσαντ και η οικογένειά του κατέφυγαν στη Μόσχα όταν εκδιώχθηκαν στα τέλη του περασμένου έτους. Στις 14 Φεβρουαρίου 2024, η Κεντρική Τράπεζα της Συρίας δήλωσε ότι είχε φέρει αεροπορικώς χαρτονομίσματα από τη Ρωσία για να ανακουφίσει μια σοβαρή έλλειψη μετρητών, ανέφεραν οι Financial Times. Η τράπεζα δεν επιβεβαίωσε το ποσό που παραδόθηκε, αλλά η είδηση εξέθεσε τα βαθιά οικονομικά προβλήματα της Συρίας εν μέσω των ακρωτηριαστικών δυτικών κυρώσεων στη Δαμασκό. 

Οι κυρώσεις στερεύουν τις ξένες επενδύσεις

Η οικονομική ανάκαμψη της Συρίας θα απαιτήσει αναμφίβολα ουσιαστική διεθνή οικονομική στήριξη και ενδεχομένως τη χαλάρωση ορισμένων δυτικών κυρώσεων που περιόρισαν το εμπόριο και τις εισαγωγές και αποθάρρυναν τις ξένες επενδύσεις. Έως ότου αρθούν οι κυρώσεις, καμία οντότητα του ιδιωτικού τομέα – συμπεριλαμβανομένων όσων ανήκουν σε Σύρους της διασποράς στο εξωτερικό – δεν θα αναλάβει το ρίσκο να επενδύσει. 

«Είναι αλήθεια ότι πολλοί πρόσφυγες αντιμετώπισαν δύσκολες συνθήκες, αλλά οι Σύριοι έχουν μια επιχειρηματική ιστορία. Αρκεί να ρίξετε μια ματιά στη Λατινική Αμερική», είπε, αναφερόμενος στην ευημερία της διασποράς στην περιοχή αυτή.

Το κυβερνητικό συμβούλιο υπό την ηγεσία της Σαράα δεν έχει δημιουργήσει ένα ποικιλόμορφο διοικητικό σώμα, αλλά το έχει γεμίσει με Ισλαμιστές από την Ιντλίμπ, μια απόφαση που θα μπορούσε να κάνει τις ξένες κυβερνήσεις και τις κοινότητες των μεταναστών επιφυλακτικές.

Ελεύθερες αγορές;

Μία από τις κύριες υποσχέσεις που έχει δώσει η νέα κυβέρνηση είναι να αλλάξει το ελεγχόμενο από το κράτος οικονομικό μοντέλο σε ένα σύστημα ελεύθερης αγοράς με στόχο την επανένταξη της Συρίας στην παγκόσμια οικονομική τάξη. Το σχέδιό της είναι να απελευθερώσει τους ελέγχους των εισαγωγών και των εξαγωγών, απλοποιώντας παράλληλα τις διαδικασίες εγγραφής για τις επιχειρήσεις.

Μιλώντας για το οικονομικό ιστορικό της HTS, η ομάδα κυβερνά την Ιντλίμπ, προπύργιο των ανταρτών στη βόρεια Συρία, από το 2019 και φέρεται να έχει μειώσει σημαντικά τη γραφειοκρατία για να προσελκύσει επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα.

Αλλά η προσέλκυση αυτής της χρηματοδότησης είναι ευκολότερο να ειπωθεί παρά να γίνει. Η κυβέρνηση λέει ότι επιτρέπει στους ανθρώπους να εισάγουν χωρίς περιορισμούς, αλλά το κράτος δεν έχει επαρκή αποθέματα για να διατηρήσει τέτοιες πολιτικές επ’ αόριστον, δήλωσε ο Μπάρκι.

«Η απελευθέρωση είναι μια νοοτροπία. Δεν ξέρω αν η ηγεσία του HTS με έδρα την Ιντλίμπ έχει αυτή τη νοοτροπία. Η αδυναμία τους να εμπιστευτούν ομάδες εκτός των δικών τους για πολλές από τις διοικητικές θέσεις μου λέει ότι ενώ θα λένε τα σωστά πράγματα για την οικονομία (επειδή γνωρίζουν ότι πρέπει να πείσουν τις μεσαίες τάξεις της Συρίας που ζουν έξω και τις παγκόσμιες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρών οικονομικών οργανισμών όπως το ΔΝΤ), αλλά όταν έρθει η ώρα θα εφαρμόσουν αυτές τις πολιτικές και δεν θα βρουν δικαιολογίες που βασίζονται στην ασφάλεια».

Η οικονομική φιλελευθεροποίηση πρέπει να συνοδεύεται από κάποια πολιτική φιλελευθεροποίηση. «Ο Σαράα έχει πει ότι τα βήματα προς τον εκδημοκρατισμό θα έρθουν το νωρίτερο σε τέσσερα χρόνια. Αυτό δεν είναι καλό σημάδι», δήλωσε ο Μπάρκι.

Καταστολή της διαφθοράς

Οι σύμμαχοι του Άσαντ διαθέτουν εκτεταμένες επιχειρηματικές αυτοκρατορίες που έχουν αποκομίσει δισεκατομμύρια δολάρια σε διάφορους τομείς της συριακής οικονομίας, συχνά μέσω διεφθαρμένων πρακτικών, και η νέα κυβέρνηση της Συρίας έχει πραγματοποιήσει συνομιλίες με ορισμένους από τους μεγιστάνες που βρίσκονται στο επίκεντρο όλων αυτών, ανέφερε το Reuters. Επικαλούμενο τρεις πηγές, το δημοσίευμα του Reuters αναφέρει ότι o Σαράα έχει συστήσει μια επιτροπή για να διερευνήσει τα εταιρικά συμφέροντα των συμμάχων του Άσαντ.

Ο Άντριου Τάμπλερ, συνεργάτης του Washington Institute for Near East Policy, σημείωσε ότι η HTS δεν έχει τον έλεγχο μιας από τις πιο προσοδοφόρες βιομηχανίες της χώρας: το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, το οποίο ελέγχεται κυρίως από τον υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ συνασπισμό των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, καθώς και από συμμάχους του Άσαντ και λαθρεμπόρους.

«Είναι δύσκολο, επειδή η Συρία είναι παραδοσιακά ένα μέρος όπου οι επιχειρήσεις τηρούν διπλά και τριπλά λογιστικά βιβλία για να αποφύγουν τους φόρους, και έτσι σε ένα περιβάλλον χαμηλής εμπιστοσύνης όπως αυτό, πώς μπορείς να τους κάνεις όλους να πληρώσουν και να συνεχίσουν να παρέχουν;». δήλωσε ο Tabler.

Το έργο αυτό είναι αρκετά δύσκολο σε μια ανοιχτή δημοκρατική κοινωνία και θα αποτελέσει ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση για μια προσωρινή κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση του Σαράα σχεδιάζει να ιδιωτικοποιήσει 107 κρατικές εταιρείες που είναι κυρίως ζημιογόνες, ανέφερε το Reuters την 1η Φεβρουαρίου. Ωστόσο, ο Σύρος υπουργός Οικονομίας Μπασίλ Αμπντέλ Χανάν δήλωσε τον Ιανουάριο ότι οι τομείς της ενέργειας και των μεταφορών θα παραμείνουν υπό κυβερνητικό έλεγχο.

Παρά τις υποσχέσεις, ο Σαμέλ Αζμέχ, επίκουρος καθηγητής διεθνούς ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, δήλωσε ότι εξακολουθεί να μην υπάρχει σαφήνεια σχετικά με την κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθεί η συριακή οικονομία.

«Θα επικεντρωθεί η χώρα στην οικοδόμηση μιας βιομηχανικής-γεωργικής οικονομίας; Ή περισσότερο στην οικονομία των υπηρεσιών; Νομίζω ότι η προσωρινή κυβέρνηση έχει δώσει ανάμεικτα μηνύματα σε αυτά τα ζητήματα», δήλωσε.

Ο Μοχάμεντ Αλμπάσα, ιδρυτής της αμερικανικής εταιρείας παροχής συμβουλών κινδύνου The Basha Report, η οποία ειδικεύεται στη Μέση Ανατολή, δήλωσε ότι η προσωρινή κυβέρνηση μέχρι στιγμής μπορεί να πιστωθεί ότι διατηρεί μια πολιτική ανοικτών θυρών, έχοντας ήδη συνεργαστεί με περισσότερους από 25 ξένους ηγέτες και εκπροσώπους από όλη την ποικιλόμορφη κοινωνία της Συρίας – από τις τοπικές κοινότητες και τους ομογενείς μέχρι τους ένοπλους μαχητές και τους επιχειρηματίες. 

«Αυτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας θα είναι ζωτικής σημασίας για την πρόοδο, αλλά ο δρόμος μπροστά μας παραμένει δύσκολος. Καθώς η μετεπαναστατική ευφορία εξασθενεί, η φάση του μέλιτος θα τελειώσει αναπόφευκτα και θα πρέπει να ληφθούν σοβαρές, σκληρές αποφάσεις», δήλωσε ο Αλμπάσα.

Μεταρρυθμίσεις στη βιομηχανία

Ορισμένες από αυτές έχουν ήδη γίνει. Ο εκτελών χρέη υπουργού Οικονομικών της Συρίας, Μοχάμαντ Αμπαζίντ, δήλωσε σε συνέντευξη στο Reuters που δημοσιεύθηκε στις 30 Ιανουαρίου ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να απλοποιήσει το φορολογικό σύστημα με αμνηστία στις ποινές και να καταργήσει άλλους κανονισμούς για να ενθαρρύνει τις ξένες επενδύσεις. Πρόσθεσε ότι μέχρι το τέλος του έτους, η Συρία θα έχει ένα «καλά σχεδιασμένο» φορολογικό σύστημα που θα λαμβάνει υπόψη «τα συμφέροντα όλων των φορολογουμένων».

Οι αξιωματούχοι πρόσθεσαν ότι η κυβέρνηση θα αναδιαρθρώσει τα υπουργεία για να τα καταστήσει πιο αποτελεσματικά και υπεύθυνα.

Στις 5 Ιανουαρίου, ο Αμπαζίντ ανακοίνωσε σχέδια για αύξηση των μισθών του δημόσιου τομέα κατά 400%, η οποία εκτιμάται ότι θα κοστίσει περίπου 1,65 τρισεκατομμύρια συριακές λίρες (127 εκατομμύρια δολάρια). Ο υπουργός δήλωσε ότι θα χρηματοδοτηθεί από το κράτος, καθώς και από περιφερειακή βοήθεια και νέες επενδύσεις. Το Reuters ανέφερε στις 7 Ιανουαρίου, επικαλούμενο Αμερικανό αξιωματούχο, ότι το Κατάρ θα συμβάλει στη χρηματοδότηση των προσπαθειών, ενώ και άλλες πλουσιότερες χώρες του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία, θα βοηθήσουν ενδεχομένως.

Ο Αμπαζίντ δήλωσε επίσης σε συνέντευξή του στο Reuters ότι οι κρατικές εταιρείες που θα βρεθούν να έχουν υπεξαιρέσει κεφάλαια θα κλείσουν. 

Επικαλούμενος μια προκαταρκτική εξέταση, ο Αμπαζίντ δήλωσε ότι μόνο 900.000 από τα 1,3 εκατομμύρια άτομα που είναι ονομαστικά στη μισθοδοσία της κυβέρνησης έρχονται στην εργασία τους, πράγμα που σημαίνει ότι 400.000 είναι «ονόματα φαντάσματα» και θα αφαιρεθούν. Η προγραμματισμένη απόλυση σχεδόν του ενός τρίτου του εργατικού δυναμικού του δημόσιου τομέα έχει προκαλέσει διαδηλώσεις στις πόλεις Νταράα και Λατάκια, πυροδοτώντας φόβους για θρησκευτική εκκαθάριση. 

«Το πρόβλημα είναι ότι αυτοί οι μικροί μισθοί για τον δημόσιο τομέα εξαγοράζουν μεγάλη αφοσίωση με τους ανθρώπους και η κατάργησή τους θα έχει πολιτικές προεκτάσεις», δήλωσε ο Τάμπλερ.

Πηγή: Pagenews.gr