Η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία στην ΕΕ ως προς την παραγωγικότητα εργασίας, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Συγκεκριμένα, το ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας στην Ελλάδα είναι περίπου 30% χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Το χάσμα αυτό δεν έχει μειωθεί ουσιαστικά την τελευταία δεκαετία, παρά την πρόοδο σε μεταρρυθμίσεις και την εισροή κοινοτικών πόρων.
Η αδύναμη παραγωγικότητα δεν είναι απλώς πρόβλημα ανταγωνιστικότητας. Εξηγεί σε μεγάλο βαθμό το διογκωμένο εμπορικό έλλειμμα και το αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, φαινόμενα που καθιστούν την ελληνική οικονομία ιδιαίτερα ευάλωτη σε εξωγενείς κρίσεις και πληθωριστικές πιέσεις. Οπως σημειώνει ο ΟΟΣΑ, η χώρα «παράγει λιγότερο απ’ όσο καταναλώνει» και καλύπτει το έλλειμμα με εισαγωγές – μια συνθήκη που δεν είναι διατηρήσιμη.
Την ίδια ώρα, η Ελλάδα εμφανίζει υψηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης, στηριζόμενη όμως κυρίως σε δύο πυλώνες: την κατανάλωση, που σχετίζεται με τον επίμονο πληθωρισμό και τις μισθολογικές αυξήσεις, και τις επενδύσεις που προέρχονται – άμεσα ή έμμεσα – κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Πρόκειται, δηλαδή, για ανάπτυξη χωρίς παραγωγή και χωρίς εξαγωγική δυναμική, η οποία ανατροφοδοτεί πληθωριστικές πιέσεις αντί να τις περιορίζει.
Η εξίσωση είναι προβληματική: χωρίς άνοδο της παραγωγικότητας, τα όποια κέρδη στην απασχόληση και τους μισθούς δεν οδηγούν σε βιώσιμη μεγέθυνση αλλά σε νέες μακροοικονομικές ανισορροπίες. Η χώρα καταναλώνει το μέλλον της σήμερα με επιδόσεις που εντυπωσιάζουν αριθμητικά αλλά δεν στηρίζονται σε πραγματική παραγωγική βάση.
Αν δεν αλλάξει το παραγωγικό υπόδειγμα, η Ελλάδα κινδυνεύει να παγιδευτεί σε έναν φαύλο κύκλο ευημερίας χωρίς υπόβαθρο.
