Θα πρέπει να έμεινε ικανοποιημένος ο Μαρκ Ρούτε. Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ κατάφερε να αποφύγει κάθε κακοτοπιά που θα μπορούσε να χαλάσει το κέφι του αμερικανού προέδρου. Μείωσε στο λιγότερο δυνατό τη διάρκεια των εργασιών της συνόδου κορυφής, απάλυνε σημεία του κοινού ανακοινωθέντος, συμπεριέλαβε μια γενική αναφορά στην αλληλεγγύη της συμμαχίας προς την Ουκρανία, καμία λέξη για μελλοντική ένταξή της, καμία πρόσκληση στον ουκρανό πρόεδρο στις κύριες εργασίες και αοριστολογίες για ρωσική απειλή. Οι σχολιαστές ερίζουν μάλιστα για το εάν ο Ντόναλντ Τραμπ πήγε τελικά στη Χάγη για να επιβραβεύσει τη δέσμευση των εταίρων του να επενδύσουν θηριώδη ποσά για εξοπλισμούς ή περισσότερο για να διανυκτερεύσει στο βασιλικό ανάκτορο και να προγευματίσει με τους γαλαζοαίματους.
«Ρεαλιστικός κίνδυνος» η Ρωσία
Και όμως. Η ρωσική απειλή δεν φαίνεται να είναι αποκύημα φαντασίας κάποιων μυστικών πρακτόρων. Η Ρωσία έχει μετατρέψει τη βιομηχανία της σε πολεμική. Δαπανά το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της για στρατιωτικό εξοπλισμό. Και όπως προειδοποιούν εδώ και μήνες δυτικές μυστικές υπηρεσίες, το υλικό αυτό δεν μπορεί να προορίζεται μόνο για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι νατοϊκοί εταίροι θα πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα με την υλοποίηση του νέου υψηλού στόχου του 5% για αμυντικές δαπάνες προκειμένου να γίνουν ετοιμοπόλεμοι.
«Η Ρωσία διαθέτει 1,3 εκατομμύριο στρατιώτες, αριθμός που θα αυξηθεί στα 1,5 εκατομμύριο τα επόμενα χρόνια» επιβεβαιώνει στο «Βήμα» ο Γκούντραμ Βολφ, καθηγητής Οικονομικών στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών, ανώτερος ερευνητής στη δεξαμενή σκέψης Brueggel και στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου. «Περισσότεροι από τους μισούς έχουν δοκιμαστεί σε μάχες στην Ουκρανία. Η Ρωσία έχει αναπτύξει μια απίστευτη βιομηχανία όπλων, έχει εκσυγχρονίσει μαζικά τον στρατό της. Και από αυτή την άποψη, αποτελεί πραγματικό κίνδυνο. Η χώρα βρίσκεται ήδη σε μια μορφή υβριδικού πολέμου με την Ευρώπη. Βλέπουμε συνεχώς επιχειρήσεις στην Ευρώπη στις οποίες η Ρωσία καταστρέφει ενεργά υποδομές, πραγματοποιεί κυβερνοεπιθέσεις. Θεωρώ το σενάριο μιας, ας πούμε, επίθεσης σε μια χώρα της ΕΕ, π.χ. στη Βαλτική, απολύτως ρεαλιστικό».
Αρα οι νατοϊκές χώρες θα πρέπει να πατήσουν γκάζι για να υλοποιήσουν τον στόχο του 5%. Κατά τον γερμανό καθηγητή, η συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας έχει προχωρήσει περισσότερο στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. «Η Πολωνία, οι σκανδιναβικές χώρες και οι χώρες της Βαλτικής έχουν βάλει μπρος, σε αντίθεση με τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία όπου οι αμυντικές δαπάνες θα είναι πιο περιορισμένες».
Σε ό,τι αφορά τη Γερμανία, η νέα κυβέρνηση υπό τον Φρίντριχ Μερτς έχει πρακτικά όσα χρήματα θέλει μετά την άρση του λεγόμενου φρένου χρέους. Στις προγραμματικές δηλώσεις του προτού αναχωρήσει για τη Χάγη, ο καγκελάριος επανέλαβε ότι η Γερμανία θα αποκτήσει τον ισχυρότερο συμβατικό στρατό της Ευρώπης. «Αγνοήσαμε για πολύ καιρό τις προειδοποιήσεις Βαλτικών Χωρών του ΝΑΤΟ για την ιμπεριαλιστική πολιτική της Ρωσίας. Αναγνωρίσαμε το λάθος μας και δεν υπάρχει δρόμος προς τα πίσω» είπε.
«Εξοικονόμηση και εκσυγχρονισμός»…
Η αλήθεια είναι ότι όλα τα ευρωπαϊκά κράτη επενδύουν σημαντικά περισσότερα στην άμυνά τους από όσα πριν την έναρξη του ρωσικού επιθετικού πολέμου στην Ουκρανία, αλλά αυτές οι δαπάνες δεν θα οδηγήσουν αυτόματα και σε μεγαλύτερη πολεμική ικανότητα ως το 2030 αν δεν ανεβάσει στροφές και η πολεμική βιομηχανία. Αυτό είναι ένα από τα ανησυχητικά αποτελέσματα σημαντικής έκθεσης ερευνητών με επικεφαλής τον καθηγητή Βολφ. Για να επιτευχθεί ο στόχος, θα πρέπει να μειωθούν τα κόστη μέσω του αυξημένου ανταγωνισμού ανάμεσα στους κατασκευαστές όπλων. «Πρέπει να καταφέρουμε να μειώσουμε τα έξοδα, και αυτό είναι για μένα το πιο σημαντικό» μας είπε ο κ. Βολφ. «Αν δεν μειώσουμε σημαντικά το κόστος ανά μονάδα για τον στρατιωτικό εξοπλισμό, θα χρειαστούν μεγάλες αυξήσεις των δαπανών, οι οποίες τελικά θα επιβαρύνουν υπερβολικά τους πολίτες και τους φορολογουμένους».
Αυτή ακριβώς τη θέση «δανείστηκε» ο Μερτς όταν ως υποψήφιος καγκελάριος εκφώνησε βαρύνουσα ομιλία για την εξωτερική πολιτική που διοργάνωσε τον Ιανουάριο στο Βερολίνο το Körber Global Leaders Dialogue. Τάχθηκε υπέρ μιας ριζικής μεταρρύθμισης των ευρωπαϊκών και εθνικών στρατιωτικών προμηθειών στη βάση των τριών S, δηλαδή Simplification (απλοποίηση), Standardization (τυποποίηση) και Scale (κλίμακα). Και έφερε ως παράδειγμα ότι τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ αναπτύσσουν, κατασκευάζουν και συντηρούν 178 οπλικά συστήματα, ενώ οι ΗΠΑ μόνο 30.
Ο καθηγητής Βολφ προσθέτει κι άλλη μια εξαιρετικά σημαντική πτυχή. «Εχουμε την τάση να αγοράζουμε πολλά από όλα τα γνωστά καθιερωμένα συστήματα, αλλά πρέπει να επενδύσουμε μαζικά στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεών μας, δηλαδή στην τεχνητή νοημοσύνη, στα drones, στους δορυφόρους, στα κέντρα δεδομένων, στην καλύτερη δικτύωση. Και σε όλους αυτούς τους τομείς, μέχρι στιγμής βλέπω σχετικά λίγες ενέργειες σε σύγκριση με τη μεγάλη συζήτηση για τα χρήματα. Τα χρήματα από μόνα τους δεν αρκούν, θα πρέπει να δώσουμε βαρύτητα στον εκσυγχρονισμό, την αποτελεσματικότητα και την εξοικονόμηση κόστους».
…και η τεχνολογία
Υστερα από τρία χρόνια πολέμου στην Ουκρανία, η Ευρώπη συνειδητοποιεί πόσο πίσω είναι η πολεμική της τεχνολογία σε σχέση με τη Ρωσία, που μόνο με drones επιτίθεται σε στρατιωτικούς στόχους και εναντίον αμάχων, καθιστώντας τα συμβατικά οπλικά συστήματα απλά παιχνιδάκια. Ενα drone-καμικάζι με τεχνητή νοημοσύνη, όπως χρησιμοποιείται τελευταίως, μπορεί να καταστρέψει σε δευτερόλεπτα και το πιο σύγχρονο άρμα μάχης πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Η Μπούντεσβερ θέλει να αγοράσει τετραψήφιο ή μεγαλύτερο αριθμό τέτοιων drones. Και για να έχουμε μέτρο σύγκρισης, η Ρωσία σχεδιάζει παραγωγή 10.000 drones την ημέρα.
Εκπρόσωποι της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας υπόσχονται να ανταποκριθούν στην τεχνολογική πρόκληση και ζητούν ασφάλεια σχεδιασμού και μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις μέσω παραγγελιών. Ο επικεφαλής της Airbus Ρενέ Ομπερμαν, από την πλευρά του, ζήτησε λιγότερη γραφειοκρατία, προτεραιότητα σε ευρωπαίους κατασκευαστές και τυποποίηση των ευρωπαϊκών οπλικών συστημάτων. Με λίγα λόγια, ο δρόμος για να γίνει η Γερμανία – και η Ευρώπη – ετοιμοπόλεμη ακόμη αργεί. Οσα λεφτά κι αν υπάρχουν, όσες συνόδους κορυφής κι αν διοργανώσει το ΝΑΤΟ. Και όσες κολακείες κι αν κάνει ο Ρούτε προς τον Τραμπ για να του φτιάξει το κέφι.
