Μια σειρά μέτρων με στόχο να κατευθύνουν οι ευρωπαίοι πολίτες αποταμιεύσεις ύψους 10 τρισεκατομμυρίων ευρώ σε παραγωγικές επενδύσεις, οι οποίες θα τους αποφέρουν υψηλότερες αποδόσεις ενώ ταυτόχρονα θα συμβάλουν στην κάλυψη των μεγάλων επενδυτικών αναγκών της ΕΕ, περιλαμβάνει η στρατηγική για την Ενωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU).
Η στρατηγική αυτή θα παρουσιαστεί την Τετάρτη από την αρμόδια επίτροπο Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε.
Σύμφωνα με το σχετικό προσχέδιο της SIU, που αποτελείται από 16 σελίδες και βρίσκεται στη διάθεση των «ΝΕΩΝ», σήμερα περίπου το 70% (10 τρισεκατομμύρια ευρώ) των αποταμιεύσεων των πολιτών της ΕΕ διατηρούνται ως τραπεζικές καταθέσεις, ενώ μόνο το 30% επενδύεται σε εργαλεία κεφαλαιαγοράς.
Η ολοκλήρωση της αγοράς κεφαλαιαγοράς αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα για την Ευρώπη, ειδικά σε μια εποχή που αναζητά τεράστιους πόρους για να αντιμετωπίσει κρίσιμες προκλήσεις, όπως στον τομέα της άμυνας.
Για τον λόγο αυτό, στο κείμενο τονίζεται η «αίσθηση του επείγοντος», με φόντο τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις.
Οι τραπεζικές καταθέσεις, αν και ασφαλείς και εύκολα προσβάσιμες, προσφέρουν σχετικά χαμηλές αποδόσεις σε σύγκριση με τις επενδύσεις σε προϊόντα κεφαλαιαγοράς. Ως εκ τούτου, θα ήταν προς όφελος των πολιτών να ενθαρρυνθούν να επενδύουν μεγαλύτερο μέρος των αποταμιεύσεών τους σε τέτοια εργαλεία.
Για να επιτευχθεί αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά την παροχή «εύκολης, απλής και χαμηλού κόστους πρόσβασης σε επενδυτικές ευκαιρίες», ώστε οι πολίτες να αποκτήσουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στα χρηματοπιστωτικά προϊόντα.
Επιπλέον, προτείνει τη βελτίωση των επιπέδων χρηματοοικονομικής παιδείας, καθώς μόνο το 18% των πολιτών της ΕΕ διαθέτει υψηλό επίπεδο γνώσεων σε αυτόν τον τομέα.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή σχεδιάζει να υιοθετήσει έως το τρίτο τρίμηνο του 2025 μια στρατηγική χρηματοοικονομικής παιδείας, με στόχο τη δημιουργία μιας κουλτούρας «κατανοητών επενδύσεων».
Δίνεται έμφαση στη βελτίωση της πρόσβασης των καταθετών σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου και επενδύσεων, οι οποίοι θα πρέπει να συνοδεύονται από κατάλληλα κίνητρα.
Τέτοιοι λογαριασμοί υπάρχουν ήδη σε ορισμένα κράτη – μέλη, όπου έχουν σχεδιαστεί με ψηφιακές διεπαφές που παρέχουν πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, προσφέρουν προνομιακούς φορολογικούς συντελεστές και απλοποιημένες φορολογικές διαδικασίες, ενώ επιτρέπουν την αλλαγή παρόχου με χαμηλό ή μηδενικό κόστος.
Η Επιτροπή συνιστά την επέκταση αυτής της βέλτιστης πρακτικής σε ολόκληρη την ΕΕ και θα προτείνει μέτρα έως το τρίτο τρίμηνο του 2025 για να υποστηρίξει τα κράτη – μέλη στην προώθηση των λογαριασμών αποταμίευσης και επενδύσεων, συνοδευόμενων από φορολογικές προτάσεις.
Για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών, τονίζεται ότι «είναι επιτακτική ανάγκη οι μικροεπενδυτές να τυγχάνουν δίκαιης μεταχείρισης και να έχουν επαρκείς επιλογές κατά την πρόσβαση σε επενδυτικά προϊόντα».
Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή υπογραμμίζει την ανάγκη προώθησης της στρατηγικής λιανικών επενδύσεων και θα διευκολύνει τη συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.
Επίσης, οι μικροεπενδυτές θα πρέπει να ενθαρρύνονται να συνεπενδύουν με δημόσιους φορείς σε έργα που σχετίζονται με τις προτεραιότητες της ΕΕ, όπως η καινοτομία, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, καθώς και η άμυνα.
Μάλιστα, θα διερευνηθούν οι δυνατότητες για επενδύσεις μέσω καθιερωμένων εργαλείων, όπως τα ομόλογα του NextGenerationEU, του ESM και της ΕΤΕπ.
Η Επιτροπή, σε συνεργασία με την ΕΤΕπ, τον ESM και τις εθνικές τράπεζες προώθησης, θα μελετήσει τρόπους για να αυξήσει τις ευκαιρίες των ιδιωτών επενδυτών να επενδύσουν σε χρηματοπιστωτικά εργαλεία που εκδίδονται από αυτούς, ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα να συνδέονται αυτά τα εργαλεία με συγκεκριμένα έργα.
Παράλληλα, η Επιτροπή δίνει έμφαση στην ανάγκη «παροχής χρηματοοικονομικής ασφάλειας στους πολίτες», έναν παράγοντα που θεωρεί καίριο για την περαιτέρω ενθάρρυνση των επενδύσεων σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα πέραν των καταθέσεων.
Για τον σκοπό αυτό, τονίζεται η ανάγκη ανάπτυξης του κλάδου των επικουρικών συντάξεων.
Στο προσχέδιο της SIU αναφέρεται ότι θα απαιτηθούν μέτρα τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο για την υποστήριξη της υιοθέτησης των επικουρικών συνταξιοδοτικών συστημάτων, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε ο τομέας να προσφέρει καλύτερες αποδόσεις για τους μακροπρόθεσμους αποταμιευτές.
Σε εθνικό επίπεδο, τα κράτη – μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν τις απαραίτητες ρυθμίσεις για την ανάπτυξη των τομέων επικουρικής συνταξιοδότησης.
Η Επιτροπή θα εκδώσει έως το τρίτο τρίμηνο του 2025 συστάσεις σχετικά με την αυτόματη εγγραφή στις συντάξεις, τα συστήματα παρακολούθησης και τους πίνακες ελέγχου (dashboards), παρουσιάζοντας βέλτιστες πρακτικές και προτάσεις για την ανάπτυξη τέτοιων εργαλείων.
Επιπλέον, η Επιτροπή θα επανεξετάσει έως το δεύτερο τρίμηνο του 2026 το υφιστάμενο πλαίσιο της ΕΕ για τη Θεσμική Επαγγελματική Σύνταξη (IORP) και για το Πανευρωπαϊκό Προσωπικό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (PEPP), με στόχο τη βελτίωση της προσφοράς συνταξιοδοτικών προϊόντων.
