«Να θυμάστε: το μίσος γεννά μίσος» – ΤΑ ΝΕΑ

«O θάνατος ήταν μια φυσιολογική σκέψη. Ημασταν θύματα ενός ηθικού κενού. Κρατούσα το χέρι της μητέρας μου μέσα στους σκοτεινούς θαλάμους ενώ οι κραυγές και οι προσευχές τόσο πολλών απεγνωσμένων γυναικών διαπερνούσαν την ψυχή μου και με στοιχειώνουν μέχρι σήμερα». Η 86χρονη συγγραφέας Τόβα Φρίντμαν, επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, σκόρπισε ρίγη συγκίνησης σε όσους συγκεντρώθηκαν στο  Αουσβιτς για να τιμήσουν την 80ή επέτειο από την απελευθέρωση του ναζιστικού στρατοπέδου από τα σοβιετικά στρατεύματα, στις 27 Ιανουαρίου 1945.

Οι μνήμες ήταν έντονες. Αλλά το ίδιο και οι προειδοποιήσεις από τους επιζώντες, καθώς στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του στρατοπέδου που δημιούργησε η ναζιστική Γερμανία στην κατεχόμενη Πολωνία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκονταν ηγέτες από όλο τον κόσμο – ο γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς, ο πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα, ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο βασιλιάς της Βρετανίας Κάρολος και πολλοί άλλοι.

Δεν έκαναν ομιλίες, αλλά άκουσαν, ίσως για τελευταία φορά, εκείνους που υπέφεραν και έγιναν μάρτυρες από πρώτο χέρι μιας από τις μεγαλύτερες φρικαλεότητες της ανθρωπότητας. Ακουσαν και τις προειδοποιήσεις. Από το στόμα μιας άλλης επιζήσασας, της Γιανίνας Ιβάνσκα: «Ο πόλεμος τελείωσε το 1945. Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ήταν σε ευφορία. “Ποτέ ξανά” ήταν το σύνθημα. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο πόλεμος δεν θα ξαναγινόταν ποτέ και θα ήμασταν για πάντα ευτυχισμένοι. Ο Πικάσο ζωγράφισε το περιστέρι της ειρήνης, συμβολίζοντας ότι όλα θα ήταν καλά, για πάντα. Ωστόσο, κάποιοι είπαν ότι είναι αδύνατο αυτά τα πράγματα να μην ξανασυμβούν ποτέ, επειδή οι άνθρωποι έγιναν τόσο απάνθρωποι που μπορεί να ξανασυμβούν. Να θυμάστε: το μίσος γεννά μίσος».

Ο Μάριαν Τούρσκι, μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου του Αουσβιτς και επιζών του Αουσβιτς, έκανε παρατηρήσεις για τον κόσμο μας: «Βλέπουμε στον σύγχρονο κόσμο, σήμερα, μια τεράστια άνοδο του αντισημιτισμού. Αυτός είναι ακριβώς ο αντισημιτισμός που οδήγησε στο Ολοκαύτωμα». Επαίνεσε την αμερικανίδα ιστορικό Ντέμπορα Λίπσταντ για το «θάρρος, την επιμονή της στη μάχη με τους αρνητές του Ολοκαυτώματος», συμπεριλαμβανομένου του δικαστικού αγώνα της στο Ηνωμένο Βασίλειο εναντίον του ιστορικού Ντέιβιντ Ιρβινγκ. «Ας μη φοβόμαστε να επιδείξουμε το ίδιο θάρρος σήμερα όταν η Χαμάς επιχειρεί να αρνηθεί τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου», τόνισε και κατέληξε με την έκκληση «να συνεργαστούν οι χώρες για την επίλυση των συγκρούσεων και τη διασφάλιση μιας ειρηνικής και ασφαλούς ζωής για τα παιδιά τους». H τελετή ολοκληρώθηκε με τους επιζώντες και τους ηγέτες να αφήνουν αναμμένα κεριά μέσα στο βαγόνι που βρίσκεται στις ράγες οι οποίες οδηγούσαν στο στρατόπεδο στο οποίο στάλθηκαν περίπου 1,3 εκατ. άνθρωποι από όλη την κατεχόμενη Ευρώπη μεταξύ 1940 και 1945. Εξ αυτών 1,1 εκατ. δολοφονήθηκαν, ενώ όταν έφθασαν οι σοβιετικοί στρατιώτες τον Ιανουάριο του 1945 βρήκαν μόνο 7.000 επιζώντες και αυτούς σε άθλια κατάσταση.

Ο Ρόναλντ Λόντερ, πρόεδρος του Παγκόσμιου Εβραϊκού Κογκρέσου, αναφέρθηκε στην επίθεση της Χαμάς και σημείωσε ότι το «κοινό νήμα» με τη φρίκη του Αουσβιτς είναι το «παλιό μίσος κατά των Εβραίων», προειδοποιώντας ότι το Ολοκαύτωμα προκλήθηκε από το «βήμα προς βήμα» του αντισημιτισμού. «Υπάρχουν παραλληλισμοί σε όλο τον κόσμο σήμερα», κατέληξε. «Δεν είναι 1933… είναι 2025, το μίσος κατά των Εβραίων είχε τους πρόθυμους υποστηρικτές του τότε και τους έχει και τώρα». Κλείνοντας την εκδήλωση, ο διευθυντής του μουσείου του Αουσβιτς, Πιότρ Σιβίνσκι, μίλησε για την ανάγκη να προστατευθεί η ιστορική μνήμη: «Κάθε γενιά χρειάζεται έναν φακό για να αξιολογήσει την εποχή της. Η μνήμη πονάει. Η μνήμη βοηθάει, οδηγεί, προειδοποιεί. Ποιος είσαι χωρίς μνήμη; Χωρίς μνήμη, δεν έχεις ιστορία, ούτε σημείο αναφοράς. Εάν δεν έχετε μνήμη, μπορεί να μην ξέρετε ποιο μονοπάτι να επιλέξετε. Και αν πραγματικά σας λείπει η μνήμη, να είστε σίγουροι: οι εχθροί σας θα σχεδιάσουν μια για εσάς. Κάντε κάτι καλό – ό,τι μπορείτε, με τον καλύτερο τρόπο που μπορείτε. Κάντε κάτι. Δράστε».