Την ανησυχία του ότι ο Τραμπ μπορεί να χρησιμοποιήσει την εκτελεστική εξουσία με τρόπο που να παραβιάζει τον νόμο εκφράζει στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο Φράνσις Φουκουγιάμα, ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο Δημοκρατίας, Ανάπτυξης και Κράτους Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και ένας από τους πιο διεισδυτικούς πολιτικούς αναλυτές διεθνώς.
Αναλαμβάνοντας την προεδρία ο Τραμπ υπέγραψε σειρά από προεδρικά διατάγματα. Ποια κίνησή του θεωρείτε ότι είναι δυνητικά πιο επικίνδυνη;
Ο μεγάλος κίνδυνος είναι ότι χρησιμοποιεί προεδρικά διατάγματα. Στις ΗΠΑ έχουμε ένα συνταγματικό σύστημα το οποίο μοιράζει την εξουσία ανάμεσα στο Κογκρέσο, στον πρόεδρο, τις πολιτείες, τα δικαστήρια. Δεν παραχωρούμε αποκλειστική εξουσία σε έναν που αποφασίζει να κάνει ό,τι θέλει. Ετσι συμπεριφέρεται ο Τραμπ. Ενας μεγάλος αριθμός των διαταγμάτων είναι αντισυνταγματικά. Το χειρότερο είναι η κατάργηση του δικαιώματος της εκ γενετής ιθαγένειας, το οποίο διατυπώνεται σαφώς στη 14η τροποποίηση του Συντάγματος. Ο πρόεδρος δεν έχει καμία συνταγματική εξουσία να το καταργήσει αλλά προσπαθεί να το κάνει. Κάποια διατάγματα θα επικυρωθούν από τα δικαστήρια, όπως η εξάλειψη της διαφορετικότητας, της ισότητας και της συμπερίληψης ή τα κριτήρια για ομοσπονδιακές προσλήψεις, που είναι απολύτως νόμιμα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει την εξουσία να το κάνει. Αλλα όμως θα αμφισβητηθούν. Θα υπάρξει ένα βουνό δικαστικών διαδικασιών, αλλά ο Τραμπ θα προχωρήσει ούτως ή άλλως, χρησιμοποιώντας την εκτελεστική εξουσία με τρόπο που πραγματικά παραβιάζει τον νόμο. Ανησυχώ ότι θα καταλήξει σε αντιπαράθεση με τα δικαστήρια. Θα αποφασίσει απλά να μην υπακούσει στην απόφασή τους. Μπορεί ακόμα κι αν το ανώτατο δικαστήριο του πει ότι ένα συγκεκριμένο εκτελεστικό διάταγμα είναι αντισυνταγματικό, απλώς θα το αγνοήσει. Η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου πέρυσι να του χορηγήσει ευρεία ασυλία, σημαίνει ότι θα είναι σε θέση να μοιάζει περισσότερο με βασιλιά παρά με εκλεγμένο δημοκρατικό ηγέτη. Δεν έχει κάνει ακόμα τίποτα εκτός νόμου, αλλά οδεύει προς αυτή την κατεύθυνση.
Ποια η λογική πίσω από αυτές τις κινήσεις;
Αισθάνεται ότι στην πρώτη του θητεία στραγγαλίστηκε από τους ελέγχους και τις ισορροπίες στο αμερικανικό συνταγματικό σύστημα. Δεν θέλει να συγκρατείται με αυτόν τον τρόπο, επομένως είναι διατεθειμένος να ρισκάρει μια αντιπαράθεση με τα δικαστήρια. Επειδή οι Ρεπουμπλικανοί κέρδισαν τη λαϊκή ψήφο και κέρδισαν στις εκλογές μάλλον πειστικά πιστεύουν ότι έχουν εντολή να κάνουν ριζικές αλλαγές, να αλλάξουν το αμερικανικό σύστημα. Στην πραγματικότητα δεν έχουν αυτή την εντολή. Το 1932 ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ είχε μια πολύ πειστική πλειοψηφία για να αλλάξει τα πράγματα. Ο Τραμπ δεν την έχει, αλλά αυτός και πολλοί Ρεπουμπλικανοί πιστεύουν ότι οι άνθρωποι μίλησαν και μπορούμε να προωθήσουμε τις πιο ριζοσπαστικές μας επιθυμίες.
Ανησυχείτε ότι τελικά μπορεί να αλλάξει δραματικά το αμερικανικό σύστημα;
Αποτελεί μεγάλη ανησυχία. Πολύς κόσμος τον κατηγόρησε προεκλογικά ως αυταρχικό. Υπάρχει πολλή αλήθεια σε αυτό. Οι ηγέτες δεν ξυπνούν μια μέρα και λένε «θέλω να γίνω αυταρχικός». Μάλλον λένε «θέλω να κάνω πράγματα και δεν μου αρέσει που διαφορετικοί πολιτικοί παράγοντες με μπλοκάρουν. Θα τους παρακάμψω». Ετσι σκέφτεται ο Τραμπ.
Φτάνει η φωνή της λογικής στους Αμερικανούς;
Υπάρχουν αρκετά σενάρια βάσει των οποίων ο Τραμπ μπορεί να χάσει την εξουσία. Η οικονομική του πλατφόρμα αυτοαναιρείται. Θέλει να επιβάλει δασμούς 25% στον Καναδά και το Μεξικό, 10% στον υπόλοιπο κόσμο. Νομίζει ότι μόνο οι ξένοι πληρώνουν τους δασμούς και όχι οι αμερικανοί καταναλωτές. Κάνει λάθος. Εάν προχωρήσει σε αυτές τις ιδέες για δασμούς και αν αρχίσει να απελαύνει μεγάλο αριθμό μεταναστών, που δεν έχουν έγγραφα, θα έχουμε πληθωρισμό-ρεκόρ. Αυτό θα δημιουργήσει τη βάση για λαϊκή απόρριψη της προεδρίας του. Στην εξωτερική πολιτική έθεσε ένα νέο θέμα στο τραπέζι που κανείς δεν είδε να έρχεται, την επέκταση των ΗΠΑ με την απόκτηση της Γροιλανδίας, της Διώρυγας του Παναμά. Ο Τραμπ δεν έχει δοκιμαστεί πραγματικά σε μια μεγάλη κρίση εξωτερικής πολιτικής. Η εξωτερική του πολιτική είναι αντιφατική, αφενός είναι απομονωτικός, οι οπαδοί του δεν θέλουν η Αμερική να εμπλακεί σε ξένες εμπλοκές, αφετέρου υπόσχεται νέες, προσπαθώντας να καταλάβει άλλα εδάφη. Είναι μια φόρμουλα για πιθανή καταστροφή. Εάν καταλάβει τη Γροιλανδία, η Κίνα μπορεί να αποφασίσει να εισβάλει στην Ταϊβάν.
Απειλεί και την Ευρώπη με δασμούς και αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών ήταν μια επιτυχία της πρώτης θητείας Τραμπ. Τώρα ανεβάζει τον πήχη στο 5%, αλλά πολλά μέλη του ΝΑΤΟ πρέπει να κινηθούν πιο κοντά στο ποσοστό αυτό. Δεν νομίζω ότι θα αποσυρθεί από το ΝΑΤΟ ούτε από την Ουκρανία. Εχει συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να έχει μια συμφωνία με τον Πούτιν για το τέλος του πολέμου η οποία να φαίνεται καταστροφική για τον ίδιο. Δεν θέλει να εμφανίζεται ως χαμένος. Είναι ενδιαφέρον ότι άσκησε κριτική στον Πούτιν. Δείχνει ότι θα ασκήσει πίεση στη Ρωσία για πραγματική εκεχειρία αντί να επικυρώσει απλώς μια ρωσική νίκη.
Πόσο επικίνδυνη είναι η ύπαρξη μιας ολιγαρχίας ενός μικρού αριθμού δισεκατομμυριούχων; Θα είναι προσωρινή;
Ο Ιλον Μασκ είναι ο δικός μας Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος δημιούργησε το μοντέλο των σύγχρονων ολιγαρχών. Αγόρασε μίντια για να αποκτήσει πολιτική δύναμη και τη χρησιμοποίησε για να προστατέψει τα επιχειρηματικά του συμφέροντα. Ο Μασκ αγόρασε το Twitter που επιχειρηματικά δεν ήταν καλή εξαγορά, αλλά πολιτικά απέδωσε για αυτόν και με την εκλογή Τραμπ έχει μπει σε θέση σημαντικής πολιτικής εξουσίας, που τη χρησιμοποιεί για να προστατεύσει τα επιχειρηματικά του συμφέροντα. Δυστυχώς ο Ζάκερμπεργκ, ο Μπέζος αποφάσισαν ότι είναι επικίνδυνο για αυτούς να είναι αντίπαλοι του Τραμπ. Αυτό θα διαρκέσει όσο διαρκέσει ο Τραμπ. Αλλά προς το παρόν είναι μεγάλο πρόβλημα για τη δημοκρατία, διότι όλοι θέλουν να παίξουν μεγάλο πολιτικό ρόλο σε μια χώρα όπου οι άνθρωποι υποτίθεται ότι είναι ίσοι.
Μπορεί εξαιτίας του Ιλον Μασκ να αποκτήσουν μεγαλύτερη δύναμη οι ευρωπαίοι ακροδεξιοί;
Είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις τον Τραμπ από τον Μασκ. Η νίκη του Τραμπ θα βοηθήσει σίγουρα τη Δεξιά στην Ευρώπη. Μόλις οι ΗΠΑ στραφούν στη λαϊκίστικη πολιτική, κάθε άλλη χώρα θα κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, Γαλλία, Γερμανία. Ο Μασκ συμβάλλει σε αυτό. Πάντως, η παρέμβασή του στην εσωτερική πολιτική άλλων χωρών μπορεί να προκαλέσει στην πραγματικότητα αντίδραση.
Source link
