Υπερκομματικό το τελευταίο αντίο – ΤΑ ΝΕΑ

Σύσσωμο, διαπαραταξιακό, θεσμικό και ανθρώπινο: το τελευταίο αντίο στον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη έμοιαζε με τον τρόπο που πορεύτηκε στη δημόσια αλλά και την ιδιωτική ζωή του. Οι παρόντες κάθε ιδεολογικής απόχρωσης έφτασαν χθες το μεσημέρι στη Μητρόπολη Αθηνών για να τιμήσουν έναν πολιτικό που πορεύτηκε και ηγήθηκε με μετριοπάθεια, μεθοδικότητα και στοχοπροσήλωση, βάζοντας τα θεμέλια της Ελλάδας της νέας χιλιετίας, αλλά και έναν άνθρωπο που απολάμβανε την ιδιωτικότητά του και λάτρευε την οικογένεια και τους φίλους του. Λιτά, όπως ο ίδιος έζησε κάθε στιγμή της πολύχρονης διαδρομής του, αποχαιρέτησαν μαζί με τον Σημίτη ένα κεφάλαιο της Μεταπολίτευσης που κλείνει, μια εποχή που δεν υπάρχει πια.

Πολιτικά στελέχη, ακαδημαϊκοί και απλός κόσμος άρχισαν να συγκεντρώνονται από νωρίς το πρωί έξω από τον ναό, παρότι δεν υπήρχε πρόβλεψη για λαϊκό προσκύνημα. Η σορός έφτασε μαζί με την οικογένεια, στο πλευρό της οποίας ήταν πάντα ο υπεύθυνος ασφαλείας του πρώην πρωθυπουργού Θανάσης Φιλιππόπουλος – «σήμερα είναι η τελευταία μου υπηρεσία», είχε πει νωρίτερα συγκινημένος σε παριστάμενους. Και την τίμησε μέχρι το τέλος, κρατώντας την ελληνική σημαία με την οποία ήταν τυλιγμένο το φέρετρο του Σημίτη και η οποία παραδόθηκε στην οικογένεια μετά την ταφή. Στη Μητρόπολη, αλλά και στο Πρώτο Νεκροταφείο, τα μάτια όλων ήταν στραμμένα στη σύντροφο ζωής του εκλιπόντος, Δάφνη, με την οποία έμειναν μαζί έξι δεκαετίες, και στις δύο κόρες τους, Μαριλένα και Φιόνα. Στο πλευρό τους βρίσκονταν συγγενείς και φίλοι, καθώς και παλιά και νέα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, που παρατάχθηκαν στην πλευρά της οικογένειας.

Ολες οι φυλές του ΠΑΣΟΚ

Η παράταξη του Σημίτη, όλες οι φυλές του ΠΑΣΟΚ, έδωσε το «παρών» για τον πρώην πρωθυπουργό συντεταγμένα – ο πρώην πρόεδρος Ευάγγελος Βενιζέλος και ιστορικά στελέχη, όπως ο Απόστολος Κακλαμάνης, ο Δημήτρης Ρέππας, ο Κώστας Λαλιώτης, ο Τηλέμαχος Χυτήρης, ο Κώστας Γείτονας και ο Μιλτιάδης Παπαϊωάννου, πρώην υπουργοί του, όπως ο Νίκος Σηφουνάκης, ο Πέτρος Ευθυμίου, ο Χρήστος Πρωτόπαπας, ο Νίκος Χριστοδουλάκης, ο Χρήστος Βερελής και η Αννα Διαμαντοπούλου, αλλά και στελέχη του ΠΑΣΟΚ και πρώην συνεργάτες του, όπως ο Γιώργος Πανταγιάς, ο Λουκάς Αποστολίδης και ο Δημήτρης Καρύδης. Και η σημερινή Κοινοβουλευτική Ομάδα ήταν όλη παρούσα για τον πρώην πρόεδρο, το θεσμικό ΠΑΣΟΚ, αλλά και ψηφοφόροι του κόμματος, που φώναζαν «Αθάνατος» καθ’ όλη τη διάρκεια της πομπής από τον ναό στο Πρώτο Νεκροταφείο. Από τη μεριά της κυβερνητικής παράταξης, το «παρών» έδωσαν ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας, υπουργοί που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ και είχαν στενή σχέση με τον Σημίτη, όπως ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο Γιώργος Φλωρίδης, η Λίνα Μενδώνη, ο Τάκης Θεοδωρικάκος και ο Θανάσης Κοντογεώργης, αλλά και ο Αδωνις Γεωργιάδης και η Νίκη Κεραμέως. Μεγάλη ήταν και η αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ – μεταξύ άλλων, το «παρών» έδωσαν ο Σωκράτης Φάμελλος, η Ολγα Γεροβασίλη και ο Γιώργος Καραμέρος –, το ΚΚΕ εκπροσώπησε ο Θανάσης Παφίλης, ενώ από τη Νέα Αριστερά το «παρών» έδωσαν ο Αλέξης Χαρίτσης και ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης.

Με ήθος δημοκρατικό

Εμφανώς συγκινημένη καθ’ όλη τη διάρκεια της εξοδίου ακολουθίας, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στον επικήδειό της μίλησε για έναν πολιτικό που υπερασπίστηκε με πάθος και λογική τη δημοκρατία και τις αρχές της. «Η οκταετής θητεία Σημίτη έφερε σημαντικές κατακτήσεις. Συνοδεύτηκε από κορυφαίες στιγμές που καθόρισαν την πορεία της χώρας, που λάμπουν σαν κορυφαία επιτεύγματα (…) Με κύρια αναφορά τον εκσυγχρονισμό, εισήγαγε στην πολιτική συνείδηση μια μέθοδο με έμφαση στον προγραμματισμό, στη χαμηλότονη συστηματική εργασία, μακριά από λαϊκιστικές ευκολίες. Με λόγο μετριοπαθή και μετρημένο, με ήθος δημοκρατικό. Ο εκσυγχρονισμός του υπήρξε μια συνεχής μεταρρυθμιστική πρόκληση». Τρεις ιδιότητες διέκρινε στον Σημίτη, κατά τον επικήδειό του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης: τον ευρωπαϊκό του προσανατολισμό, τη μεθοδικότητα – τη δουλειά και τον έλεγχο από το περίφημο «μπλοκάκι» – και την πολιτισμική του καλλιέργεια. «Δεν μπήκε ποτέ στον πειρασμό να “μεταλλαχθεί”, να γίνει αρεστός, προχωρώντας σε ένα – είμαι σίγουρος – ξένο προς τον ίδιο μοντέλο συμπεριφοράς, διατηρώντας ταυτόχρονα τη διακριτική απλότητα, για να επενδύσει με αυτή τη ζωή του και μετά την απόσυρσή του από το δημόσιο προσκήνιο», επεσήμανε για τον πρώην πρωθυπουργό. «Με έναν τρόπο ίσως αθόρυβο, όμως πραγματικά ηχηρό στην ουσία του (…) Μια εξαίρεση στον πολύβουο κόσμο των συνθημάτων, των θεαματικών κινήσεων, των υπερβολικών ρητορισμών, των ακραίων κομματικών αντιπαραθέσεων». Με φωνή που έσπασε, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης περιέγραψε την παρακαταθήκη του Σημίτη: «Με δημιουργικές ρήξεις, πολλές φορές κόντρα στο ρεύμα, έκανες πράξη την Ελλάδα της εθνικής αυτοπεποίθησης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της εξωστρέφειας», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Και στην προσωπική σου ζωή υπήρξες υπόδειγμα σεμνότητας και απλότητας. Πάντοτε διακριτικά, χωρίς τυμπανοκρουσίες και ηθικολογίες. Ησουν το πολιτικό αντίδοτο στην αλαζονεία της εξουσίας. Μας έδειξες ότι πολλά που φαίνονται ανέφικτα, είναι στο χέρι μας να τα πετύχουμε. Οτι ένας διαφορετικός δρόμος απέναντι στη συντήρηση είναι εφικτός: αυτόν τον προοδευτικό πατριωτισμό υπηρέτησες σε όλη σου τη διαδρομή. Η Ελλάδα υποκλίνεται σε έναν από τους μεγαλύτερους ηγέτες της σύγχρονης ιστορίας της».

Η Ιστορία έχει ήδη μιλήσει

Με τον Επιτάφιο του Περικλή επέλεξε να αποχαιρετήσει τον Σημίτη ο Τάσος Γιαννίτσης, τονίζοντας πως «ο Κώστας Σημίτης δεν περιορίστηκε στο να διαχειριστεί τα δεδομένα. Αλλαξε τους όρους του παιχνιδιού, πάντα με γνώμονα το συλλογικό καλό. Με προσωπικό και πολιτικό κόστος, είχε την τόλμη και την αίσθηση καθήκοντος να πράξει όσα έπρεπε για τη χώρα του (…) Είμαστε εδώ για να τον τιμήσουμε, αλλά και για να σκεφτούμε το μέλλον μας». Για την οκταετία Σημίτη, που ήταν παραπάνω από μια οκταετία ΠΑΣΟΚ, μίλησε ο Γιάννης Βούλγαρης: «Ασφαλώς οι ιστορικοί θα συνεχίσουν να μελετούν το έργο του, όμως η Ιστορία έχει ήδη μιλήσει. Γιατί τα μεγάλα είναι πραγματικά μεγάλα, είναι ιστορικοί σταθμοί στην πορεία του έθνους», ανέφερε. «Αναμφίβολα το 2004 ο Σημίτης παρέδωσε μια Ελλάδα καλύτερη από αυτή που είχε αναλάβει (…) Η κοινωνία τον επέβαλε στο ΠΑΣΟΚ, το σύνθημα εκσυγχρονισμός και εξευρωπαϊσμός δεν ήταν μια τεχνοκρατική υπόσχεση, ήταν το ιστορικό αίτημα μιας χώρας που κινδύνευε να μείνει πίσω, να χάσει την επαφή με τη βασική δυναμική τής εποχής της. Αυτή την εντολή έδωσε ο λαός δύο φορές, τον επέλεξαν γιατί ήταν προετοιμασμένος να ανταποκριθεί στον νέο εθνικό στόχο».

«Τίποτα στην τύχη»

Ο πιο προσωπικός επικήδειος ήταν αυτός του Κωνσταντίνου Τσουκαλά, μιλώντας για το ποδόσφαιρο που έπαιζαν στη Δεξαμενή με τον Σημίτη και τον Νίκο Πουλαντζά και έπειτα για μια βαρκάδα στην Αίγινα, στην οποία ο τότε πρωθυπουργός απόλαυσε την αναπάντεχη ανωνυμία του: «Ο Κώστας Σημίτης έκανε ό,τι είναι δυνατόν για να κάνει επάγγελμα την πολιτική. Ηταν έντονα προσανατολισμένος στην ανάγκη βελτίωσης της Ελλάδας (…) Οι πεποιθήσεις του ήταν αμετακίνητες, γι’ αυτό δεν άφηνε τίποτα στην τύχη. Ισως γιατί η τύχη δεν έχει κανόνες και συχνά είναι άδικη. Ο Σημίτης προσπαθούσε να καλλιεργήσει ορθολογικά τα αποτελέσματα της τύχης». Στο κλείσιμο, για να περιγράψει τον Σημίτη, παρέφρασε Τίτο Πατρίκιο: «Ηταν κι εκείνος όπως η θάλασσα / Δεν παραδόθηκε ποτέ στον ήλιο / Ούτε νοιαζόταν να τον σαγηνεύσει / Ωραίος γινόταν λίγο πριν την ανατολή ή λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα».