Πόσο ρεαλιστική είναι τελικά η πρόταση Μακρόν για επέκταση της «πυρηνικής ομπρέλας» στην Ευρώπη
Ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν αποφάσισε να προσφέρει μία «πυρηνική ασπίδα» απέναντι στη Ρωσία λίγες ώρες πριν την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής όπου οι «27» ηγέτες των κρατών – μελών συναντώνται εκτάκτως στις Βρυξέλλες, σε ένα κομβικό σταυροδρόμι για το μέλλον της ΕΕ.
Σε τηλεοπτικό του διάγγελμα ο Εμανουέλ Μακρόν είπε ότι εξετάζει να θέσει τους ευρωπαίους συμμάχους υπό την προστασία του γαλλικού πυρηνικού οπλοστασίου σε μια στιγμή που η ΕΕ εντείνει τις διαπραγματεύσεις για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από την υποστήριξη της Ουκρανίας.
Πόσο ρεαλιστική είναι όμως η πρόταση της Γαλλίας για επέκταση της «πυρηνικής ομπρέλας»; Και κατά πόσο μπορεί να αντικαταστήσει την αμερικανική, εξετάζει σε ανάλυσή του το Reuters.
Η κύρια πυρηνική αποτροπή της Ευρώπης προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και αποτελεί ένα διαχρονικό σύμβολο διατλαντικής αλληλεγγύης.
Η Γαλλία διαθέτει πολύ μικρότερο πυρηνικό οπλοστάσιο σε σύγκριση με τον σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ, αλλά η Μόσχα αντέδρασε στις δηλώσεις Μακρόν λέγοντας ότι η πυρηνική του ρητορική συνιστά απειλή για τη Ρωσία.
Γιατί τώρα;
Η αμφισβήτηση του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με τον επιμερισμό του βάρους στο ΝΑΤΟ και οι προσεγγίσεις του προς τη Ρωσία στην προσπάθειά του να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουν γεννήσει υπαρξιακά ερωτήματα στην Ευρώπη για τη διατλαντική σχέση και τη δέσμευση της Ουάσιγκτον να υπερασπιστεί τους Ευρωπαίους συμμάχους της.
Ο Φρίντριχ Μερτς, που πιθανόν να γίνει ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, εξέφρασε φόβους ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να μην παραμείνει στη «σημερινή του μορφή» μέχρι τον Ιούνιο και πρότεινε να εξεταστεί πιο προσεκτικά η γαλλική και βρετανική πυρηνική αποτροπή.
Οι ΗΠΑ διατηρούν πυρηνικά όπλα στην Ευρώπη και δεκάδες χιλιάδες στρατεύματα σε βάσεις σε όλη την ήπειρο. Παρέχουν στρατιωτικές δυνατότητες που η Ευρώπη δεν μπορεί να ανταγωνιστεί, από ανεφοδιασμό εν πτήσει έως την πυρηνική τους «ομπρέλα».
Η πυρηνική αποτροπή είναι θεμελιωμένη στο Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ περί συλλογικής άμυνας και εδώ και δεκαετίες υποστηρίζεται από Αμερικανούς πολιτικούς. Όμως, οι διαβεβαιώσεις αυτές δεν είναι νομικά δεσμευτικές.
Πόσο μεγάλο είναι το πυρηνικό οπλοστάσιο της Γαλλίας
Η Γαλλία είναι η μόνη πυρηνική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από το μπλοκ και υπερηφανεύεται για την ανεξάρτητη πυρηνική της αποτροπή, δηλαδή κατέχει πυρηνικά όπλα επί ευρωπαϊκού εδάφους, τη στιγμή που τόσο η Ρωσία, όσο και οι ΗΠΑ κατέχουν ανάλογο οπλοστάσιο.
Δαπανά περίπου 5,6 δισ. ευρώ ετησίως για τη διατήρηση του αποθέματός της, το οποίο περιλαμβάνει 290 πυρηνικά όπλα που εκτοξεύονται από υποβρύχια και αεροσκάφη – το τέταρτο μεγαλύτερο στον κόσμο. Περίπου το 15% του ετήσιου αμυντικού της προϋπολογισμού πηγαίνει στον εκσυγχρονισμό των πυρηνικών της δυνατοτήτων.
Οι ΗΠΑ και η Ρωσία διαθέτουν από περισσότερες από 5.000 πυρηνικές κεφαλές. Οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει 1.700 κεφαλές παγκοσμίως.
Η Βρετανία περιγράφει το πυρηνικό της πρόγραμμα ως «επιχειρησιακά ανεξάρτητο» αλλά προμηθεύεται τεχνολογία πυραύλων από τις ΗΠΑ και εξαρτάται από αυτές για την απόκτηση και συντήρηση του εξοπλισμού.
Το πυρηνικό δόγμα της Γαλλίας
Το δόγμα είναι αμυντικό, σχεδιασμένο να αποτρέπει πιθανούς επιτιθέμενους διατηρώντας μια αξιόπιστη πυρηνική απειλή και να προστατεύει τα ζωτικά συμφέροντα της Γαλλίας. Ο Μακρόν έχει δηλώσει ότι αυτά τα συμφέροντα έχουν «ευρωπαϊκή διάσταση» χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Η πολιτική της «αυστηρής επάρκειας» σημαίνει ότι το γαλλικό πυρηνικό οπλοστάσιο διατηρείται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο και θα χρησιμοποιηθεί μόνο σε ακραίες περιστάσεις αυτοάμυνας.
Όπως και οι προηγούμενοι Γάλλοι πρόεδροι, ο Μακρόν έχει αρνηθεί να θέσει την πυρηνική αποτροπή της Γαλλίας υπό την εντολή της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ.
Σύγκριση Γαλλικής και Αμερικανικής πυρηνικής ομπρέλας
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η Γαλλία δεν προσφέρει εκτεταμένη δέσμευση αποτροπής ή αντίδρασης σε πυρηνικές ή μη-πυρηνικές απειλές για την υπεράσπιση των συμμάχων της.
Η Γαλλία διαθέτει μόνο ένα μικρό ποσοστό των αερομεταφερόμενων πυρηνικών όπλων που μπορούν να προσφέρουν οι ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει τα πυρηνικά τους όπλα σε όλη την Ευρώπη, ενώ η γαλλική πυρηνική στρατηγική απαγορεύει τη στάθμευση ατομικών όπλων εκτός Γαλλίας.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η γαλλική και η βρετανική πυρηνική δύναμη συμπληρώνουν την αμερικανική αποτροπή, αλλά δεν μπορούν να την αντικαταστήσουν πλήρως εάν οι ΗΠΑ αποσύρουν ξαφνικά τις δυνάμεις τους.
